ایامی که گذشت با روز جهانی تئاتر مصادف بود. ویکی سینما هم این روز و هنر فاخر تئاتر را بزرگ می‌دارد، هنری که بنیادهای نمایش، درام و روایت را مستحکم کرده است. شکی نیست که بین تئاتر و سینما پیوند و رابطه‌ای دیرینه وجود دارد. در دهه‌های اول قرن بیستم که سینما در حال شکل‌گیری بلحاظ فرم و محتوا بود، واحد اصلی فیلم یعنی واحد اجزاء آن را صحنه می نامیدند نه نما. صحنه‌ها در فیلم از اهمیت فراوانی برخوردار بودند زیرا فیلمسازان برای سازماندهی روایت‌های خود به هنر تئاتر توجه داشتند. و غالبا یک صحنه از یک نما تشکیل می‌شد. در حقیقت، تحول شکلی سینما و روایت‌های فیلمی در اوائل پدیداری سینما متاثر از گرایش‌های تئاتری بود. گرچه بمرور با پیدایش فن تدوین، زبان سینما به گرامر خاص خودش دست یافت و تلاش کرد تا از سیطره‌ی زیباشناختی تئاتر بیرون بیاید اما تا مدت‌ها پردازش فضا در سینما مدیون مدل‌های تئاتری بود تا ویژگی‌های تدوین. در واقع، با ورود تدوین به عالم سینما، زمان که مهم‌ترین عنصر صحنه بود و سینما را با تئاتر پیوند می‌داد، یکپارچگی خود را از دست داد…

اخبار سینمای ایران

محراب توکلی

…فیلم‌برداری فیلم سینمایی «خائن کشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی پس از ۷۰ جلسه فیلمبرداری همزمان با روز ملی شدن صنعت نفت با ضبط صحنه های مربوط به مصدق و روزهای پس از ملی شدن صنعت نفت به پایان رسید. با خبر پایان فیلمبرداری این فیلم، رضا یزدانی نیز به عنوان یکی دیگر از بازیگران «خائن کشی» معرفی شد. رضا یزدانی بعد از همکاری در فیلم های حکم، رئیس، متروپل و محاکمه در خیابان که به عنوان خواننده حضور داشته است «خائن کشی» اولین همکاری او به عنوان بازیگر با مسعود کیمیایی است. امیر آقایی، سارا بهرامی، پانته آ بهرام، پولاد کیمیایی ، اندیشه فولادوند ، حمید رضا آذرنگ ، سام درخشانی ، الهام حمیدی ، نرگس محمدی و فرهاد آئیش و با حضور مهران مدیری از دیگر بازیگرانی هستند که در این فیلم نقش آفرینی دارند…

گفتگو با منوچهر محمدی، تهیه کننده سینما

عباس نصرالهی

…تا جایی که من به یادمی‌آورم به غیر از چند شخص خاص که در نظام شبه‌استودیویی فعالیت می‌کردند چیز دیگری را به عنوان کار حرفه‌ای در این موقعیت به یاد نمی‌آورم. پیش از انقلاب شغلی در سینمای ایران وجود داشت به نام مدیر تهیه که این شخص عملا چیزی بین مدیرتولید و مدیرتدارکات امروز بود. البته عموم فیلم‌های پیش از انقلاب هم فیلم‌های ساده‌ای بودند که داستان‌های ساده‌ای را هم نقل می‌کردند و صحنه‌های طولانی رقص و آواز که جزو عناصر دراماتیک اثر هم نبودند زمان زیادی از آن را شامل می‌شدند. چون بیشتر فیلم‌ها بر اساس یک الگوی مشخصی ساخته می‌شدند، نظام شبه‌استودیویی یک سفارشی می‌داد که آن بر پایه حضور سوپراستارها در فیلم‌ها بود و تلاش شد پس از انقلاب این نظام دارای هویت و ماهیت شود که متاسفانه آن هم خیلی زود به فراموشی سپرده شد. اکنون تهیه‌کننده را به عنوان تقسیم‌کننده پول و یا مدیرمالی می‌شناسند و فکر و سلیقه او اصلا مهم نیست…

نگاهی به فیلم آن شب؛ ساخته کوروش آهاری

شادی حاجی مشهدی

…اثری در ژانر وحشت که یک سرو گردن از نمونه‌های کم‌شمار این گونه فراموش شده در سینمای ایران بالاتر و در عین حال از بسیاری از نمونه‌های موفق جهانی عقب تر است. آهاری پس از فیلم کوتاه “Malaise” و فیلم “The Yellow Wallpaper” موفق شد فیلم آن شب را با همکاری استودیو ” Mammoth pictures” در آمریکا و “ندای هفت آسمان” (استودیویی متعلق به شهاب حسینی) به اکران برساند و هم‌زمان در رعایت نکات ممیزی و حرکت در چارچوب قواعد رایج سینمای ایران نیز موفق عمل کند. قصه اصلی فیلم، در طول یک شب اتفاق می‌افتد، بابک (شهاب حسینی) و ندا (نیوشا جعفریان) – یک زوج ایرانی ساکن آمریکا- از یک مهمانی به سمت منزلشان در جاده می‌رانند، اما در بین راه ناچار می‌شوند در یک هتل عجیب اقامت کنند. آن‌ها در این هتل ترسناک محبوس می‌شوند و نیروهای بیگانه‌ای آن‌ها را وادار می‌کند تا با رازهایی که از هم پنهان کرده‌اند روبه رو شوند. رویکرد اخلاقی و فلسفی فیلم به واقع به این نکته دلالت دارد که آدمی برای رهایی از ترس‌هایش باید با حقیقتی که آن‌ها را به وجود آورده، روبرو شود…

گاه نامه ویکی تماس شماره 115 - ویکی سینما 1 - 58387

مجله اینترنتی ویکی تماس

شماره 115 – ویکی سینما
نسخه کامل گاه‌نامه را از اینجا تهیه نمائید

3 بعدی ورق بزنید

خرید نسخه PDF

سینمای آزاد ایران، تجربه زیسته ای برای تاریخ

امین حامی خواه

…از امکان‌های موثر سینمای آزاد، تمرین فیلمسازی به مثابه آفرینشی تجربی و آزاد بود که طبیعتا در برابر جریان فیلم‌فارسی قرار می‌گرفت و از سوی ساواک بارها با سانسور مواجه شد. سینمای آزاد به مثابه ریشه‌هایی در یک زمین مستعد شکوفایی عمل می‌کرد که جدا از پایتخت در سایر شهرهای ایران نیز رشد و نمو داشت و بسیاری از کارگردانان مولف و جوان آن روزگار را در بستر خود پروراند. از جمه اتفاقات مهم، اکران‌های دسته جمعی فیلم‌ها و امکان بحث و دیالوگ در این باره بود. به گفته شاهدین آن روزها گاه تا هزاران نفر برای دیدن فیلم‌ها گرد هم جمع می شدند و به بحث و تبادل نظر می‌پرداختند که خود بالقوه‌ترین دموکراسی و لاجرم برای دستگاه وقت خطرناک بود. اما متاسفانه به دلایل بسیار که مهم‌ترین آن را می‌توان عدم مواجه دقیق و خلاق با تاریخ در میان ما ایرانیان قلمداد کرد، صورت بندی دقیقی از تاریخ تحولات و گستره و تاثیرگذاری سینمای آزاد ایران صورت نپذیرفته و بسیاری از فیلم‌های آن دوره نیز دوراز دسترس علاقه‌مندان سینما است. …

نگاهی به دو دوره از تاریخ سینمای فرانسه

شهرزاد شاه کرمی

…سال‌های پس از جنگ و جنبش امپرسیونیست ۱۹۱۸-۱۹۲۹. سینمای فرانسه در سال‌های جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۷) و پس از آن نزول کرد. بسیاری از منابع اقتصادی و انسانی صنعت سینما در خدمت جنگ بود و از سویی گیشه‌ی سینماهای این کشور در تسخیر آثار هالیوودی قرار داشت. همچنین تولید آثار سینمای فرانسه در این سال‌ها، نسبت به سایر کشورهای اروپایی همچون آلمان بسیار کمتر بود. سه‌گانه‌ی صنعت سینما؛ تولید، توزیع و نمایش در فرانسه در دو بخش توزیع و نمایش خلاصه می‌شد. توزیع کنندگان و صاحبان سینماها به دنبال آثار آمریکایی برای تضمین سرمایه و گیشه بودند. دولت نیز نه از بخش تولید داخلی حمایت می‌کرد و نه سهمیه‌ای برای بخش‌های سه‌گانه در نظر می‌گرفت. دو شرکت بزرگ سینمایی فرانسه؛ “پاته” و “گومون” نیز در سال‌های پس از جنگ، از بخش تولید کناره گرفتند و سرمایه‌ی خود را در توزیع و نمایش متمرکز کردند. سینمای فرانسه در سال‌های پس از جنگ با وجود رقابت خارجی، کمبود سرمایه، عدم اتحاد در بخش‌های سه گانه‌ی صنعت سینما، بی‌توجهی دولت و نیز امکانات فنی محدود مانند فقدان نورپردازی مدرن (آن‌چه در استودیوها و آثار آمریکایی وجود داشت)، انواع فیلم و سریال را تولید می‌کرد…

نقد سینمای جهان

گروه نویسندگان

…معدود فیلم‌های تولید شده در این سال‌ها می‌تواند تداعی کننده احساسات غریب و خفته در آدم باشد. کوچ‌نشین به این دسته از فیلم‌ها تعلق دارد؛ سینمایی که از کنار هر چیز به آرامی می‌گذرد و آن‌قدر فرصت پیدا نمی‌کند تا در هر منزل یافتنی بتواند به فکر برنامه بعدی باشد، از مناسبات شهری و آن رقابت‌های افسارگسیخته خسته است، ولی با سیاق خود حداقلی از پیوندهای خود را حفظ کرده‌است. روایت در سینمای آمریکا هنگامی‌ که سروکارش با جاده می‌افتد چیزهای بسیاری برای گفتن دارد. بسیاری از آن اولین‌هایی که در زیر غبار تاریخی و تحولات سیاسی اجتماعی مدفون شده‌اند، این بار در سینمایی دیگر رخ نشان می‌دهند. کم ندیده‌ایم فیلم‌هایی از این دست آثاری که محرک قصه‌شان گردوخاک چندانی ندارند اما به شدت از حیث آن‌چه بیان می‌کنند، صادق هستند. مانند نمونه: نبراسکا اثر آلکساندر پِین که در آن جاده و رفتن مسیری می‌شود برای کشف مجدد پدر توسط فرزند، آن هم با پی‌گیری ادعایی پیش‌پاافتاده یا داستان سرراست از دیوید لینچ که شرح برادری است که شتابان برای دیدار برادرش فرسنگ‌ها و کیلومترها را با یک ماشین چمن‌زن طی می‌کند. مسئله اما برای کوچ‌نشین متفاوت است. کوچ‌نشین از معدود فیلم‌هایی است که از رفتن و سفر برای خود هدف می‌سازد و در این راه تمام تلاش خود را برای نشان دادن چگونگی مواجه با مخاطراتی به ظاهر ساده و پیش‌پاافتاده اما دقیق و حتی دردناک نشان می‌دهد…

جدیت هجو؛ درآمدی بر مؤلفه های سبکی کیم کی-دوک

علی فرهمند

دست‌ها می‌کوبد و توپ در شوک، و تا به خود آید، ضربت سخت‌تری خورده است. مبدأ دست‌ها و انگشت‌های سفت‌شده بر چوب -به قصد کشت- توپ را به مقصد دور باطل می‌کوبد -توپ در زنجیر است و جای رها شدن از دستِ دست‌ها و چوب‌ها، می‌گردد به دورِ خود. مرد دارد تمام عقده‌ها، دردها و عذاب‌هاش را سر توپ خالی می‌کند. و این نقش‌مایه بارها می‌تکرارد و هربار، صدای اصابت است که خشونت می‌آفریند و توپ که سرگردان و آسیب‌دیده، نایِ حرکت نیست. و مردِ کوبنده که دست از کار نمی‌کشد و معلوم است این‌چنین نیز ارضا نمی‌شود! تا کجا باید به تماشای نبردِ سکوتِ توپ و صدای چوب ادامه داد؟ صبر توپ که تمام شود، بند را می‌درد و رها در هوا بر سر و صورت عابری، پیاده خواهد شد. امّا جالب این که چه‌قدر می‌شود دربارۀ یک توپِ کوچکِ سفیدرنگ گلف صحبت کرد! و جالب‌تر: چند نفر توانِ تصویر کردنِ رنج یک توپ را دارند؟ چند نفر می‌توانند یک مکررِ گِرد را به گَرد استعاره درآمیزند -که انگار آدمی است؛ بسته در زنجیر و خفته در اندوه و عصیان (؟) سینمای کیم کی‌-دوک، عصبیتِ تکرار ضربات دست‌ها و چوب‌هاست بر توپِ در بند…

تکنولوژی و تحولات عمیق در صنعت سینما

آماندا داج | ترجمه حمید احمدی لاری

…فیلمسازان به کاوش در تکنولوژی سینمای سه بعدی بدون عینک مشغولند. ابداعات تازه، سینمای سه بعدی را از رونق انداخته و بسیاری از تماشاگران این فیلم‌ها گله دارند که تماشای این فیلم‌ها بیشتر دیدن یک سلسله لفت و لعاب و زلم زیمبو است تا تجربه تماشای یک فیلم . تماشاگران مجبورند این عینک های مسخره و ناخوشایند را به چشم بزنند و به تماشای فیلم‌های تکراری بنشینند و تازه پول بیشتری هم برای ورودیه بپردازند. این شرایط باید تغییر کند . حسن چودری در نشریه نیو استیتسمن از کار پژوهشگران دانشگاه ام آی تی بر نوعی تکنولوژی سه بعدی بدون عینک خبر داده‌است. چودری می‌نویسد ” باید توجه داشت که تکنولوژی سینمای سه بعدی بدون عینک چندان هم تازه نیست و در حد محدودی در تلویزیون بکار گرفته شده‌است. آن‌چه در این پژوهش تازه است قابلیت کاربرد آن در صنعت سینما، همراه با بهبود کیفیت تصویر است ”…

فریتس لانگ: بازخوانی پس از بیست سال

خسرو دهقان

…فریتس لانگ یکی‌ از‌ نوادر تاریخ سینماست، یکی از بهترین فیلم‌سازان تاریخ سینما و جزو معدود کارگردانان بزرگ سینما که صاحب نظر و صاحب جهان‌بینی است. او علاوه بر این‌که با شیوه‌های خاص خودش کار می‌کند، به‌ عنوان یک خالق از نظر جهان‌بینی صاحب نظریه است و راجع به حیات، سرگذشت و زندگی بشر نظر دارد. در کلیه فیلم‌های لانگ از اولین تا آخرین (و حتی پروژه‌های فیلم نشده) یک‌ حرف‌ ثابت تکرار می‌شود و پشت همه آن‌ها یک جهان‌بینی خاص وجود دارد که مختص لانگ است. این جهان‌بینی چیزی نیست که با مثلاً ساعت‌ها فکر کردن یا هنگام فیلم‌برداری به‌ وجود‌ آمده‌‌ باشد. فضای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی‌ و فرهنگی‌ای‌ که‌ لانگ در آن رشد کرده، سرمنشأ این جهان‌بینی است…