سالی که گذشت جهان به واسطه‌ی ظهور بدترین رکود اقتصادی از زمان جنگ جهانی دوم در کشاکش مبارزه تمامی جهانیان با ابر قدرت قرن، “کرونای ریزه میزه” فرورفت. رکودی با عُمق بیش از ۲.۵ برابر بحران مالی ۲۰۰۸ در سطح جهان. اما به رقم همه‌ی سوگواری‌های ازدست‌دادن عزیزان، با عادی شدن مدل سازگاریافته حیات آدمی با اپیدمی در اجرای روش بازگشت به زندگی با رعایت فاصله اجتماعی، به شکلی انفجاری، مشاغل و به‌ویژه مصرف‌کنندگان دیجیتالیزه شدند. شاید به جرات بتوان گفت سرعت افزایش تقاضای خرید آنلاین در میان ایرانیان بیشتر از دیگر کشورهای توسعه یافته بود و توانست اقتصاد کرونا زده و قبل از آن، تحریم شده ایران را از ایست کامل قلبی نجات دهد.مصرف‌کنندگان توانستند تأثیرات غیرقابل‌ بازگشت و ماندگاری در زندگی روزمره خود و اتمسفر اقتصاد خُزد رقم بزنند و اقتصاد دیجیتالی را دچار تحول اساسی کنند که مصداق آن را می‌توان در صنعت سرگرمی در حضور وی او دی‌ها Video On Demand ، تغییرات اساسی در صنعت آموزش از راه دور و حتی تاثیر مستقیم در اقتصاد خُرده‌فروشی کشور متصور شد.اما سؤال اساسی این است که این روند جهشی به عنوان فرصت در سال ۱۴۰۰ نیز دنبال می‌شود و خواهد توانست نقش‌های کلیدی و مناسبات و اهداف اقتصاد دیجیتالی از جمله شفاف شدن محیط کسب‌وکار و کاهش قیمت با عرضه خدمات بهتر را بسط و گسترش داد؟ آیا همان‌طور که آنکتاد سه حوزه حیاتی در باره توسعه اقتصاد دیجیتال را در نظر گرفته، در سال پیشِ‌رو ما نیز اقدامات آن را دنبال خواهیم کرد و یا با کاهش اثرات اپیدمی، به این رشد ناشی از اجبار و خودجوش مردم و صاحبان کسب‌وکار پایان خواهیم داد؟…

تحمیل فلسفه نتفلیکس به خدمات مالی و صنعت

محمدرضا هادیلو

…اقتصاد مشارکتی عبارتی است که توسط شرکت استارتاپی ” Zuora ” ابداع‌شده است و راه‌حل‌های نرم‌افزاری را برای شرکت‌ها فراهم می‌کند تا ابتدا خدمات مبتنی بر اشتراک خود را راه‌اندازی کنند. مقر آن در کالیفرنیا است، ارزش بازار آن حدود دو میلیارد دلار است و در سال 2007 تأسیس شد.از دیدگاه این شرکت، این اصطلاح فضای جدیدی از کسب‌وکار را توصیف می‌کند که در آن‌همه‌ی شرکت‌ها (که محصول یا خدماتی را ارائه می‌دهند که برای آن باید ابتدا هزینه پرداخت شود) به سمت اتخاذ مدل‌های تجاری مبتنی بر اشتراک پیش می‌روند.این شرکت می‌گوید در طول سال‌های گذشته، جهان شاهد تغییر لرزه‌ای در استراتژی‌های رشد کسب‌وکار بوده است و درنتیجه ترجیح بیشتر شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان برای اشتراک خدمات، به‌جای خرید محصولات، افزایش می‌یابد.این الگو فقط به مصرف‌کنندگان کوچکی مانند مشتریان نتفلیکس “Netflix” یا اسپوتی فای “Spotify” محدود نمی‌شود که اکنون توانایی دسترسی به مجموعه‌ها و کلکسیون‌های فیلم و موسیقی در مقیاس بزرگ را از خانه و هر جای دیگر بدون نیاز به جمع‌آوری CD یا موارد دیگر دارند…

اقتصاد دیجیتال، در دهه پیش رو

دکتر هاشم اورعی

…یکی از ویژگی‌های دهه میلادی گذشته بدبینی عمومی به نوآوری بود. ولی طلوعی تازه در افق نمایان است. در دهه‌ی گذشته تأثیر نوآوری بر زندگی مردم کمتر از حد انتظار بود. در این دهه رشد بهره‌وری کم‌جان بوده و مهم‌ترین نوآوری‌های فناورانه یعنی تلفن همراه هوشمند و شبکه‌های اجتماعی کمک چندانی به اقتصاد نکرد. لیکن اثرات منفی آن از جمله شکل‌گیری غول‌های تجاری بدون رقیب به‌وضوح مشاهده می‌شود. برخی فناوری‌ها مثل خودروی بدون راننده یا به عبارت بهتر خودروی خودران که امید زیادی به آن بود در دهه گذشته به بار ننشست. کارشناسان هشدار دادند که در این میدان رقابت دیجیتال، چین در حال پیشی گرفتن از غرب است و برخی نیز ابراز نگرانی می‌کردند که کفگیر ایده‌های خلاقانه جهان به ته‌دیگ خورده است.اما طلوعی دوباره در صحنه نوآوری دیده می‌شود و خوش‌بینی همه‌جا را فراگرفته است. سرعت دستیابی به واکسن کووید ۱۹ باعث شد که دانشمندان این حوزه به محبوبیت چشمگیری دست یابند. موفقیت‌های بزرگ فناورانه، افزایش قابل‌توجه سرمایه‌گذاری در نوآوری و گسترش فناوری دیجیتال در دوران پاندمی دست‌به‌دست هم داده و دوره جدیدی را نوید می‌دهد و صحبت از دهه‌ای پرجوش‌وخروش است. البته ممکن است این خوش‌بینی فراتر از حد معقول باشد لیکن چنانچه دولت‌ها نیز کمک کنند به‌احتمال زیاد در دهه جاری شاهد تحولات چشمگیری در صحنه نوآوری و بالارفتن سطح زندگی جهانیان خواهیم بود…

گفتگوی اختصاصی با دکتر مهدی تولایی، استاد اقتصاد دیجیتال دانشگاه ساری انگلیس

تحریریه مجله

…در حال حاضر برترین شرکت‌های تجاری عمومی تحت سلطه دارندگان پلتفرم دیجیتال مانند مایکروسافت، آمازون، آلفابت (شرکت مادر گوگل)، علی‌بابا و فیس‌بوک و غیره قرار دارند. اقتصاد دیجیتال زنجیره ارزش را از بین می‌برد و راه‌های جدیدی برای ایجاد ارزش در اقتصاد باز می‌کند. همچنین فرصت‌هایی را برای نوآوری در مدل کسب‌وکار از راه‌های فراتر از معمول فراهم می‌کند. فرصت‌های جدید بازار فضای کارآفرینی دیجیتال و استارتاپ‌ها را فراهم می‌کند تا بتوانند با شرکت‌های تأسیس‌شده رقابت کنند یا بازارهای جدیدی را برای فعالیت خود پیدا کنند.علاوه براین اقتصاد دیجیتال باعث اشتغال، مقیاس‌گذاری و تکامل سرمایه‌گذاری‌های جدید می‌شود. در این روند بازار کار – به‌اصطلاح کارگرانی که به‌طور مستقل یا موقت و بدون قرارداد بلندمدت با سازمان‌ها کار می‌کنند – تغییر شکل می‌دهد. بدیهی است که تمامی این تغییرات در سطح بازار ازنظر ترکیب تولید ناخالص داخلی، صادرات و واردات دانش و کالاها، وضعیت اشتغال و غیره مستقیماً بر اقتصاد کشورها تأثیر می‌گذارد. امروز اصطلاح جدیدی برای ارزیابی رقابت‌پذیری کشورها به‌عنوان رقابت دیجیتال ایجادشده است. مزیت نسبی ملت‌ها در عصر اقتصاد دیجیتال فقط مبتنی بر زمین‌های حاصلخیز، منابع طبیعی یا حتی توانایی‌های تولید نیست و به حضور مؤسسات و شرایطی مربوط می‌شود که ایجاد اکوسیستم‌های دیجیتالی را تسهیل می‌کنند و محیطی فراهم می‌آورند که در آن بازیگران مختلفی در تعامل هستند و ارزش اقتصادی ایجاد می‌کنند. این‌که چگونه کشورهای اروپای شرقی (مانند لهستان، جمهوری چک و لیتوانی) در حال ظهور برای تبدیل‌شدن به کانون استارتاپ های فناوری دیجیتال هستند، مثالی روشن در این مورد است…

گاه نامه ویکی تماس شماره 111 - ویکی اقتصاد دیجیتال 1 - 58355

مجله اینترنتی ویکی تماس

شماره 111 – ویکی اقتصاد دیجیتال
نسخه کامل گاه‌نامه را از اینجا تهیه نمائید

3 بعدی ورق بزنید

خرید نسخه PDF

پیشروی صنعت بیمه در دنیای دیجیتال

مونا مشهدی رجبی

…طبق گزارش ارائه‌شده توسط ونچر اسکنر، لندن ازنظر شمار استارتاپ‌های فعال در حوزه اینشورتک که به خدمات‌رسانی در حوزه بیمه ملک و حوادث مشغول بودند، جایگاه اول را دارد ولی ۹۰.۸ درصد از اینشورتک های فعال در لندن در این دسته قرار می‌گیرند. ازنظر سهم اینشورتک های فعال در حوزه ملک و حوادث به‌کل اینشورتک های فعال در شهرها، بارسلونای اسپانیا، میلان ایتالیا و زوریخ سوئیس و وین اتریش جایگاه اول رادارند زیرا در این شهرها تمامی استارتاپ‌های فعال در حوزه اینشورتک در حوزه بیمه ملک و حوادث فعال هستند و تمامی بودجه را نیز به خود اختصاص داده‌اند. در بارسلونا ۹ شرکت فعال در حوزه اینشورتک و در هر یک از شهرهای میلان و زوریخ ۶ شرکت فعالیت می‌کنند…

اقتصاد دیجیتال، عامل افزایش تاب آوری اقتصادی

مونا مشهدی رجبی

طی یک سال گذشته که بحران ناشی از همه گیری کرونا مشکلات زیادی را برای دنیا ایجاد کرد و زمینه را برای کاهش ۴.۴ درصدی تولید ناخالص داخلی دنیا فراهم کرد ولی ما شاهد یک تغییر بزرگ در جهان بودیم و آن توسعه دیجیتالی‌شان اقتصاد دنیا بود. بسیاری از کشورها در زمینه‌ی توسعه‌ی دیجیتالی سرمایه‌گذاری کردند زیرا دریافتند برخورداری از این امکان می‌تواند سرعت رشد اقتصادی را افزایش دهد و تاب‌آوری اقتصاد در مقابل بحران‌ها را افزایش دهد و در بسیاری از کشورها هم که بسترهای لازم برای دیجیتالی شدن فراهم شده بود، زمینه برای تسریع روند دیجیتالی فراهم شده است. اما سؤال این است که کشورها در این سال چه سیاست‌هایی اجرا کردند و کدام کشورها بیشترین موفقیت را به دست آورده‌اند؟…

بررسی اقتصاد دیجیتال ۱۳۹۹ در گفتگو با دکتر شهاب جوانمردی

دانش پورشفیعی

…اقتصاد دیجیتال روایت‌ها و مدل‌های محاسباتی مختلفی دارد اما آنچه بیشتر به آن استناد می‌کنند در سه‌لایه‌ی قابل بیان است؛ لایه‌ی نخست که به زیرساخت‌های مخابراتی و نرم‌افزارهای پایه می‌پردازد. لایه‌ی دوم یا میانی که در آن اقتصاد اشتراکی بروز و ظهور دارد و مواردی ازجمله حمل‌ونقل، سفر و … تحت تأثیر قرار می‌گیرند و لایه‌ی سوم، اقتصاد است، جایی که بیشتر باید دیجیتالی شود و در اصطلاح انگلیسی آن دیجیتالایز اکونومی نامیده می‌شود.در دنیا بین ۳.۵ تا ۵ درصد تولید ناخالص داخلی را اقتصاد دیجیتال تشکیل می‌دهد که در ایران این عدد بین ۴ تا ۵ درصد برآورد می‌شود لذا با این آمار در مقایسه با متوسط دنیا عقب نیستیم. در لایه‌ی میانی هم وقتی در عمل محاسبه می‌شود در آنجا هم با متوسط دنیا که حدود ۵ درصد است، تفاوت معناداری نداریم. اما فاصله اصلی ایران آنجا است که صنایع متقدم و سنتی‌تر کشور و آنجا که سهم عمده‌ای از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهند، هنوز دیجیتالی نشده‌اند…

گفتگو با علیرضا کلاهی صمدی – (بخش پایانی)

مهران ابراهیمیان

…اخیراً مصاحبه‌ای از بنده منتشر شد مبنی براین که عنوان کردم ترکیه فاقد معدن مس است و یک درصد صنعت کابل دنیا مربوط به ترکیه است و ۲ میلیارد دلار صادرات دارد این در حالی است که ارزش صادرات سیم و کابل ایران زیر یک میلیارد دلار است و صادرات ۱۰۰ میلیون دلار است. ازنظر حمل‌ونقل هوایی فرصت‌های بسیاری را از دست دادیم. ازنظر طول و عرض جغرافیایی استان تهران بهترین نقطه پل هوایی برای شرق و غرب است. ایران نسبت به امارات از وضعیت دمایی خوبی برخوردار است. نسبت به استانبول و دبی از مزیت ارتفاع برخوردار هستیم در فرودگاه امام یک هواپیما در نشست‌وبرخاست ۲۴۰۰ متر ارتفاع و صرفه‌جویی می‌کند و با این رشد انفجاری حمل‌ونقل هوایی و رشد انفجاری تقاضای حمل‌ونقل هوایی به‌ویژه در چین و هند، ایران می‌توانست نقش اصلی را بازی کند اما به دلایل مختلف این فرصت از دست رفت. این مسائل نبش قبر نیست بلکه ملتی که از اشتباهات خود درس نگیرد محکوم‌به تکرار اشتباهش است، بنابراین باید از این اشتباهات درس گرفت و با تحلیل آن از تکرار اشتباهات جلوگیری کرد…

ریشه های دیجیتال در خاک اقتصاد خرد و کسب و کارهای سنتی

فریده خدادادی

…اقتصاد دیجیتال مانند تمام پدیده‌های نوظهور دنیا دارای پتانسیل‌های بالقوه‌ای است که می‌تواند باتوجه‌به ظرفیت‌های موجود در کشور به فعلیت برسد. خوشبختانه میزان نفوذ اینترنت و گوشی‌های هوشمند در ایران طی سالیان اخیر رشد چشمگیری داشته است و این رشد، بستری را فراهم آورده که شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها بتوانند در آن خدمات خود را ارائه دهند. همچنین وجود متخصصان بسیار زیاد در زمینه‌ی فناوری اطلاعات در کشور به پیشرفت بیش‌ازپیش در این زمینه کمک کرده است.اقتصاد دیجیتال تنها شامل شرکت‌های فناوری اطلاعات نمی‌شود هر چند که تجارت و اقتصاد خرد در حوزه تجهیزات سخت افاری و نرم افزاری خود نیز دریچه ای جدید و نو در سالهای اخیر در اتمسفر اقتصاد ایجاد کرده است؛ اما شاید شاخص ترین نوع تاکسی‌های اینترنتی با برندهای معروف هستند که با استفاده از فناوری اطلاعات شکل‌گرفته‌اند و در حوزه حمل‌ونقل فعال هستند که این امر شاید به‌ظاهر تهدیدی برای کسب‌وکارهای سنتی باشد، اما فرصتی است تا آنها خودشان را با این شرایط وفق دهند و خود را نه‌تنها به این فناوری‌ها مجهز کنند که از آن بهره ببرند. در این باره با یکی از رانندگان در این حوزه به گفتگو پرداخته‌ایم…