جبر حاصل از #ابرقدرت_قرن، “#کرونای_ریزه_میزه” باعث شده، فضای مجازی را به باور بنشینیم.همگان سال‌هاست گفته‌اند و گفته‌ایم که باید برای حضور در واقعیت جدید حضور غیرقابل اجتناب فضای دیجیتالی، آموزش دید و آموزش داد و باید با دانایی و شناخت پا به میدان گذاشت. نشانه‌های این ایام باورمان داده است که چون آمادگی لازم وجود نداشته بالطلبع این‌گونه نشده، تصمیم‌سازان وتصمیم‌گیران و همه‌ی بازیگران به کج‌روی‌های خود ادامه داده و این امکان وجود دارد که این روند ناصواب را ادامه دهند.در این باب نگران‌کننده می‌توان مفصلاً سخن گفت، اما… بگذاریم و بگذریم و به امید آینده از منظر دیگر سخن برانیم.در واقعیت اجتناب‌ناپذیر، اقتصاد جهان پس از وقوع وضعیت ویژه و به‌حق فورس‌ماژور پیش‌آمده، بین ۴ تا ۵ درصد کوچک شده و در حال کوچک‌تر شدن است و به‌صورت مشخص، تمامی شاخص‌های رشد و توسعه جهانی، چه در کشورهای توسعه‌یافته و چه در جهان در حال توسعه، تغییر جدی یافته است. به عبارتی، یا شاخص‌های گذشته از بین رفته‌اند و یا قدرت و اثر آنها در روند مدیریت و توسعه صنایع کلاسیک کوتاه شده است. اما در مقابل، شاخص‌های اقتصاد دیجیتالی به شدت در حال رشد بوده و در مقابل اقتصاد جهان که به نحو مشخصی از حرکت باز مانده است و با توجه به مدل‌های مختلف قرنطینه‌ای در کشورهای مختلف و با فاصله‌گذاری اجتماعی که به دنبال حفظ سلامت قبل از توسعه هستند، اقتصاد دیجیتال سرعت توسعه‌ای بیشتری یافته است…

بزنگاه تاریخی دیجیتال و مأموریت ما

مهران ابراهیمیان

…به‌طورکلی تاریخ پر از این مثال‌های خواندنی و عبرت‌آموز درباره مقاومت در برابر تحولات نو است. در ایران نیز در همین دو قرن اخیر، مثال‌های زیادی از واکنش‌ها نسبت به تحولات و بزنگاه‌های تاریخی ایجاد شده (ناشی از تکنولوژی‌های نو) مشابه گذشتگان وجود دارد. مقاومت‌ها در مقابل استفاده از آینه، رادیو، تلویزیون، خودرو، ویدئو و حتی اینترنت، گوشه‌ای از نمونه‌های ایرانی موضوع بحث ما است که حتی در برخی موارد آن‌ها را از مظاهر و اشیای متعلق به شیطان می‌دانسته‌اند.این مقاومت حتی هنوز هم در سال‌های اخیر با ما همراه است. هنوز از زمانی که بحث بر سر میزان سرعت اینترنت برای خانه‌ها در محافل تصمیم‌سازی و رسانه‌ها بود چند سالی نگذشته است که امروز بحث اقتصاد دیجیتال همراه با انقلاب چهارم صنعتی همچون موجی سهمگین به سمت ما و همه کشورهای درحال‌توسعه پیش می‌رود.ما در مقابل این موج و بزنگاه تاریخی قادر به مقاومت نیستیم و لذا باید کشتی نوح معاصر خود را بر پایه اطلاعات و داده‌های دقیق، داشته‌ها، نقاط قوت و تصمیم‌های به‌موقع بسازیم. شرط حضور و بقا در مبادلات و مراودات جهانی، حرکت بر مدار توسعه پایدار و درس گرفتن از تجربیات تاریخی جهانیان و بومی‌سازی تکنولوژی‌های مرتبط با عصر دیجیتال و پیوستن به زنجیره تعامل و تبادل دانش جهانی است…

اقتصاد دیجیتال، موضوع اصلی اجلاس آنلاین داووس

تحریریه ی مجله

…وی در این سخنرانی به دیدگاه‌های اخیر مبنی‌بر اینترنتی شدن کل اقتصاد یا توسعه اقتصاد دیجیتال اشاره کرد و گفت: «نمی‌توان در مورد مفهوم اقتصاد اینترنتی صحبت کرد بدون اینکه امکان دسترسی به اینترنت را به همه مردم دنیا داد. دنیای آینده در حال تغییرات زیادی است و دسترسی به اینترنت یکی از اصلی‌ترین بخش‌ها در این تحول است. باید در نظر داشت که در دنیای دیجیتال افرادی که به اینترنت دسترسی ندارند نخواهند توانست از امکانات اقتصادی و شرایط بازار کار استفاده کنند و در نتیجه شرایط اقتصادی و میزان درآمد آنها به شدت کاهش پیدا می‌کند و این خطر بزرگی برای جامعه جهانی است.»او در مورد ضرورت مشمولیت تمامی مردم دنیا در این فضای دیجیتال گفت: «درصورتی‌که دنیا به‌سرعت به سمت این تحولات جدید حرکت نکند، بدون شک شکاف اجتماعی و اقتصادی در دنیا بیشتر می‌شود زیرا در دنیای امروز در مورد اینترنتی شدن تمامی بخش‌های اقتصاد از جمله آموزش و بهداشت و درمان و صنعت و تولید و فعالیت‌های خدماتی صحبت می‌شود ولی این شرایط تازه نیازمند شامل شدن تمامی مردم دنیا در فضای اینترنتی جهان و دسترسی همه به این تکنولوژی روز دنیا است.»…

زایش «اتحاد ادیسون» و «بیابان‌های ارتباطی» در داووس

تحریریه ی مجله

…اقتصاد دیجیتال و اینترنت اشیا از مهم‌ترین مسائلی بود که در اجلاس آنلاین داووس در فاصله روزهای ۲۵ تا ۲۹ ژانویه سال ۲۰۲۱ موردبحث قرار گرفت. در این‌که اقتصاد دیجیتال سهم مهمی از اقتصاد امروز دنیا را دارد شکی نیست ولی مسئله مهم‌تر این است که این سهم هر روز بیشتر می‌شود و کشورهایی که بتوانند در مسیر توسعه دیجیتالی با دنیا همسو شوند از مسیر رشد بازخواهندماند.اما برای اینکه دنیا به سمت اقتصاد دیجیتال حرکت کند باید موانع زیادی را در این زمینه برطرف کند. یکی از مسائلی که در اجلاس داووس مطرح شد ضرورت مقابله با ریسک‌های سایبری در دنیا است. ریسک‌هایی که این روزها و بعد از حملات سایبری به مراکز مختلف دولتی و حتی آژانس دارویی اروپا به مسئله اصلی فعالان اقتصادی و حامیان اقتصاد دیجیتال و طرف‌داران دورکاری در دنیا تبدیل شد. در اجلاس سالانه داووس اعلام شد دنیا موظف است یک پاسخ جهانی برای خطرات موجود در حوزه امنیت سایبری را طراحی کند. برطبق این جلسه تا سال ۲۰۲۵ میلادی، نسل بعدی تکنولوژی برای حفاظت از امنیت سایبری مطرح می‌شود. برای طراحی و به‌کارگیری این تکنولوژی‌های تازه بالغ‌بر ۱۵۰ کارشناس که در شرکت‌های مطرح دنیا در حوزه اقتصاد و مراکز مطالعاتی کار می‌کنند گرد هم آمدند و توانسته‌اند طرحی مهم و جدید را برای حفاظت از شبکه‌های آنلاین طراحی کنند. باید در نظر داشت که امنیت سایبری در روزگاری که بخش بزرگی از فعالیت‌های اقتصادی در فضای آنلاین انجام می‌شود و تمامی داده‌ها در این فضا وجود دارد یک ضرورت بسیار مهم است…

گاه نامه ویکی تماس شماره 70 - ویکی اقتصاد دیجیتال 1 - 57692

مجله اینترنتی ویکی تماس

شماره 70 – ویکی اقتصاد دیجیتال
نسخه کامل گاه‌نامه را از اینجا تهیه نمائید

3 بعدی ورق بزنید

خرید نسخه PDF

اقتصاد دیجیتال، از ایده ژاپنی تا سهم روزافزون در تولید ناخالص ملی کشورها

مونا مشهدی رجبی

…عنوان اقتصاد دیجیتال برای اولین‌بار توسط یک استاد دانشگاه ژاپنی مطرح شد. او که یکی از پژوهش‌گران برجسته در رشته اقتصاد بود در اواسط دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی یعنی زمانی که اقتصاد ژاپن با رکودی بسیار شدید روبرو شده بود، به اقتصاد دیجیتال اشاره کرد و آن را به‌عنوان راهی برای رهایی از رکود داخلی ژاپن معرفی کرد. بعد از آن توجه به مساله اقتصاد دیجیتال در دنیای غرب بیشتر شد و در سال ۱۹۹۵میلادی کتابی با عنوان «اقتصاد دیجیتال؛ تعهدات و خطرات در عصر شبکه‌های هوشمند» توسط دان تاپسکات منتشر شد. این کتاب اولین کتابی بود که به تفصیل در مورد نقش اینترنت در تغییر روش کار در دنیا و تاثیر آن روی فعالیت‌های اقتصادی پرداخته شد. اما مطالعه در این زمینه به همین کتاب محدود نشد و انتشار کتاب‌ها و مقالات ادامه پیدا کرد.اهمیت مطالعه در مورد اقتصاد دیجیتال در دنیا زمانی بیشتر شد که آمارها از افزایش سهم آن در تولید ناخالص داخلی حکایت می‌کرد. از طرف دیگر سرعت رشد سهم اقتصاد دیجیتال درتولید ناخالص داخلی کشورها هم افزایش چشم‌گیری پیدا کرد و به‌تدریج توجه همه را به خود جلب کرد. رشد اقتصاد دیجیتال در دنیا به اندازه‌ای بود که دنیا در مورد چهارمین انقلاب صنعتی در دنیا صحبت کرد. انقلابی که در نتیجه‌ی رسوخ تکنولوژی در تمامی بخش‌های اقتصاد تجربه خواهد شد و این روند بعد از همه‌گیری کرونا هم سرعت بالاتری خواهد گرفت. دورکاری، راه‌اندازی دفاتر کاری در محیط امن خانه‌ها و حتی راه‌اندازی شرکت‌های کوچک و چند نفره‌ای که بازدهی بسیار بالایی دارند، همه از تبعات توسعه‌ی اقتصاد دیجیتال در دنیا است…

سهم اقتصاد دیجیتال در زندگی مردم چقدر است؟

فریده خدادادی

امروزه بشر شاهد فناوری و دست‌یابی به فناوری‌های نوین است، به‌طوری‌که بسیاری از ساده‌ترین فعالیت‌ها و کسب‌وکارها را با استفاده از فناوری‌ها انجام می‌دهد. اکنون با شرایط کرونا مواجه هستیم و تعطیلی کسب‌وکارها، مدارس و دانشگاه‌ها و سفارش‌های در خانه ماندن منجر به افزایش تقاضای خدمات الکترونیکی و دیجیتالی شده و این مسئله ترافیک بی‌سابقه‌ای را در شبکه‌ی اینترنت کشور ایجاد کرده است. البته پتانسیل موجود در فضای کسب‌وکارهای الکترونیکی و پلتفرم‌های دیجیتالی می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب، به فرصتی برای افزایش سهم اقتصاد دیجیتال در کشور و نیز کاهش پیامدهای منفی این همه‌گیری تبدیل شود، به‌طور مثال تلفن همراه با آخرین ورژن روز و تمامی برنامه‌های موردنیاز در دست هر فردی است به‌طوری‌که ساده‌ترین کارها مانند پرداخت انواع قبوض به‌وسیله‌ی اسکن بارکد را به‌سادگی انجام می‌دهد و هم صرفه‌جویی در زمان را به‌دنبال دارد و از روش‌های سنتی قبل هم خبری نیست. این نمونه‌ای کوچک از کاربرد فناوری در زندگی و به نحوی اقتصاد دیجیتال است…

میزگرد دیجیتالی با حضور دکتر پدرام سلطانی و سادینا آبائی

مهران ابراهیمیان

…آبائی: این‌که حاکمیت به‌دنبال جذب استارتاپ‌هاست تا به‌واسطه‌ی آن‌ها اتفاقات خوب و درست بیافتد، درست است اما یک نتیجه هم می‌توان از طریق برهان خلف گرفت و آن این است که خود بخش خصوصیِ قدیمی‌تر و حتی استارتاپ‌های جوان که در سال‌های اخیر به فضای استارتاپی ورود کردند، به نحوی خود را به فضای حاکمیتی می‌چسبانند و فکر می‌کنند که اگر با حاکمیت همراهی نکنند، بازنده محسوب می‌شوند. به‌طور مثال استارتاپ‌ها در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری فعالیت دارند، زیرا بودجه‌ی احتمالاً بدون حساب‌رسی وجود دارد و استارتاپ‌ها نیز به‌دنبال جذب چنین بودجه‌هایی هستند. استارتاپ‌هایی که بخواهند خودشان رشد کنند، محدود هستند. لذا به باور من این ضعف بخش خصوصی به جهت ساختار ناقص تعریف‌شده در میان بخش خصوصی بازمی‌گردد که بیشتر نتیجه‌ی منیت‌ها در خود تشکل‌هاست. دولت و حاکمیت به‌واسطه‌ی قدرتمند بودن و توانمند بودن به دنبال جذب است و این را نمی‌توان نادیده گرفت، ولی از طرفی ما به‌عنوان بخش خصوصی نیز خودمان به آن سمت بیشتر گرایش داریم…

اقتصاد دیجیتال به روایت آمار

مونا مشهدی رجبی

…مطالعات در مورد اقتصاد دیجیتال هر روز بیشتر شد تا این‌که در سال ۲۰۱۲ یکی از نویسندگان مطرح آمریکایی در مورد انفجار بزرگ در اقتصاد دیجیتال دنیا صحبت کرد. او تاکید کرد سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص داخلی دنیا تا سال ۲۰۳۰ به مرز ۵۰ درصد می‌رسد. البته او بحرانی مانند کرونا که بستر را برای تسریع استفاده از تکنولوژی در حوزه‌های مختلف صنعتی و اقتصادی شد را پیش‌بینی نکرده بود. اما در این فضای تازه که شناخت زیادی هم در مورد آن وجود نداشت، رقبایی هر روز وارد میدان می‌شدند و اصول بازی در این بازار هر روز پیچیده‌تر می‌شد.در سال ۲۰۱۶ ارزش اقتصاد دیجیتال در دنیا به ۱۱.۵ هزار میلیارد دلار رسید که معادل ۱۵.۵ درصد تولید ناخالص داخلی دنیا بود. البته سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص داخلی کشورهای صنعتی بیشتر بود و به ۱۸.۴ درصد رسیده بود، درحالی‌که در کشورهای در حال توسعه کمتر از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی بود. اگر تفاوت تولید ناخالص داخلی کشورهای صنعتی و در حال توسعه را هم در نظر بگیریم، متوجه تفاوت ارزش این حوزه‌ی تازه از اقتصاد در کشورهای صنعتی و درحال توسعه می‌شویم…

۲۰۵۰ در چنبره اغوای دیجیتال

محمد شهاب

…اقتصاد دیجیتال در خدمت اقتصاد تکنولوژی قرار می‌گیرد.ممکن است آزمایشگاه زیست مولکولی در هر خانه دایر شود. ممکن است حیوانات دیگر برای فواید مادی نگهداری نشوند.یعنی این امکان است که تولید غذا دیگر وابسته به حیوانات نباشد و در آزمایشگاه‌ها تولید شود. ممکن است ژن‌های تکثیر هر بافت گیاهی، در شرایط رشد با شبیه‌سازی مناسب قرار داده شود تا پرورش یابد. ممکن است این امکان به‌صورت خصوصی برای هر خانه و خانواده ایجاد شود. ممکن است صنعت ICT دستگاه‌هایی تولید کند که بتواند عناصر هر ماده‌ی غذایی، ساختار مولکولی، وجود ماده‌ی سمی یا غیرسمی، وجود تغییر ژن یا عدم تغییر ژن را گزارش کند (اقتصاد دیجیتال در خدمت اقتصاد تکنولوژی). ممکن است حتی آب نیز در آزمایشگاه‌ها تولید شود و دستگاه‌های ICT در خدمت تشخیص آب غیر تقلبی از آب تقلبی استفاده شود. دیگر در بحث غذا مسئله‌ای به نام کمبود طرف عرضه وجود نخواهد داشت و ممکن است مسئله‌ی قیمت آن نیز (گران بودن) برطرف شده باشد…

گفتگوی اختصاصی با پروفسور نادر انتصار

جواد حیران نیا

پروفسور «نادر انتصار» معتقد است اقتصاد کشورهایی که در عرصه‌ی دیجیتال عقب هستند و نمی‌توانند در سطح جهانی حرفی در این مورد داشته باشند، آینده‌ی خوبی نخواهند داشت. در بهترین شرایط این‌گونه کشورها اقتصادی حاشیه‌ای و بخور و نمیری را تجربه خواهند کرد.«اقتصاد دیجیتال» شبکه‌ای جهانی از اقتصاد و فعالیت‌های اجتماعی است که از طریق فناوری اطلاعات مانند اینترنت، موبایل و شبکه‌ها محقق شده است. در اقتصاد دیجیتال دو رکن اساسی وجود دارد: تولید کالای دیجیتال؛ تولید کالای غیر دیجیتال با استفاده از فرایندها و ابزار دیجیتال.پتانسیل اقتصاد دیجیتال آن‌قدر زیاد است که کشورهایی مانند هند و اندونزی با استفاده از آن توانسته‌اند خود را به رده‌ی اقتصادهای نوظهور ارتقا دهند. هم‌چنین فناوری‌های دیجیتال فرصت مناسبی را در اختیار شرکت‌های بین‌المللی قرار داده است تا بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند و اطلاعات محصولات و خدمات خود را به‌صورت آنلاین در اختیار مشتریان قرار دهند. برای مثال ارزش تجارت کالا از طریق فروشگاه‌های آنلاین علی‌بابا و آمازون از سال ۲۰۱۲، سالیانه ۳۰درصد افزایش داشته و میزان فروششان در سال ۲۰۱۶ بیش از ۷۰۰ میلیون دلار بوده است. در سال ۲۰۱۶ تقریباً ۵۰ میلیون شرکت بزرگ و کوچک جهان از طریق فیسبوک برای خود کسب‌وکار ایجاد کردند که این مقدار نسبت به سال ۲۰۱۴ افزایش دوبرابری را نشان می‌داد…

کشورها در عصر دیجیتال، سه دسته می‌شوند

محمد رضا هادیلو

با تسریع سرعت رسوخ دنیای دیجیتال در اقتصاد کشورهای مختلف دنیا و شروع انقلاب صنعتی چهارم، هرروز اطلاعاتی در مورد اقتصاد دیجیتال و زیرساخت‌های لازم برای توسعه‌ی آن ارائه می‌شود. بدون شک در جریان این انقلاب هم برخی از کشورها از رشد باز خواهند ماند و برخی دیگر می‌توانند با سرعت بیشتری مسیر ترقی اقتصادی را طی کنند. مطالعات انجام شده توسط مرکز مطالعات GED آلمان که یک مرکز تحقیقاتی در مورد دینامیک‌های اقتصاد جهانی است، نشان می‌دهد در سال‌های آتی قدرت رقابت‌پذیری کشورها بستگی به‌ سرعت استفاده آن‌ها از دنیای تکنولوژی یا به تعبیر دیگر دیجیتالی شدن بخش‌های مختلف اقتصاد دارد.اما باید در نظر داشت که برای ورود به اقتصاد دیجیتال و تحول فناورانه در صنایع و بخش‌های تولیدی در کشور، باید منابع و امکانات لازم برای آن‌ها فراهم باشد. جالب است بدانید وجود همین منابع هم بستگی به سطح توسعه‌یافتگی کشور دارد. به تعبیر بهتر هر چه اقتصاد کشور توسعه‌یافته‌تر باشد، سطح فناوری در کشور بالاتر خواهد بود و هر چه سطح تکنولوژی در کشور بالاتر باشد هم زمینه برای رشد اقتصادی بیشتر فراهم می‌شود. این چرخه باعث می‌شود تا برخلاف متدهای اکثر اقتصاددانان توسعه که معمولاً کشورها را دوقطبی می‌کردند و در طول تاریخ به کشورهای جنوب، شمال – بلوک شرق و بلوک غرب – توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته و… تعریف میکردند، در عصر اقتصاد دیجیتال کشورها به سه دسته‌ی زیر تقسیم شوند:…