به بهانه همه‌گیری استارلینک : پر کردن شکاف دیجیتالی نیازمند چیزی فراتر از ماهواره است

موفقیت‌های اخیر شرکت اسپیس ایکس متعلق به ایلان ماسک، اینترنت ماهواره‌ای را به فناوری «جذاب» تازه‌ای بدل کرده است. اما کارشناسان بر این باورند که نباید به این فناوری به‌عنوان تنها راه حل چیرگی بر شکاف دیجیتالی اتکاء کرد.

اگرچه که قابلیت‌های فناوری اینترنت ماهواره‌ای نسبت به روزهای نخست خود پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته است، برخی از کارشناسان معتقدند که این راهکار پهن‌باند نوظهور، همچنان دارای محدودیت‌هایی است که باید مورد توجه ذی‌نفعان در سطح محلی و ایالتی قرار بگیرند.

طی ماه‌های اخیر، اینترنت ماهواره‌ای، به‌ویژه در مواردی که پای سرویس پهن‌باند شرکت استارلینک متعلق به ایلان ماسک و پروژه‌های دولتی در میان بوده است، همه‌ی بخش‌های خبری را به خود اختصاص داده است. پاییز گذشته در ایالت واشینگتن، از استارلینک برای برقراری ارتباط اینترنتی ناحیه‌ای روستایی که از آتش‌سوزی آسیب دیده بود و همچنین مناطق حفاظت‌شده‌ی قبیله‌ی «هوه» بهره گرفته شد. در ماه دسامبر، اسپیس ایکس که شرکت مادر پروژه‌ی استارلینک است از ۸۸۶ میلیون دلار بودجه‌ی دولت فدرال برخوردار شد تا در ازای آن به ۶۰۰ هزار نقطه در سراسر کشور خدمات‌رسانی کند.

کارل «راسو» مدیر عامل شرکت مخابراتی Calix معتقد است در مناطق «بسیار روستایی» که دسترسی به هیچ فناوری دیگری وجود ندارد، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای توجیه منطقی دارد. اما در مناطق کمتر دورافتاده، ماهواره‌ها قادر به رقابت با فناوری‌های فیبر نوری و بی‌سیم مانند 5G نیستند. به‌همین دلیل، «راسو» اینترنت ماهواره‌ای را بیشتر نوعی فناوری مکمل به‌حساب می‌آورد تا یک رقیب.

«راسو» می‌گوید: «جنجال زیادی درباره‌ی [اینترنت ماهواره‌ای] وجود دارد. این هم نوعی فناوری است که دارای مجموعه‌ای از کاربردها است… همانطور که به شما پیشنهاد نمی‌دهم که در «صحرای بزرگ آفریقا» فیبر نوری کار بگذارید، پیشنهاد حل مسئله‌ی اینترنت متروی نیویورک با استفاده از ماهواره را هم نخواهم داد.»

ماهواره‌های شرکت استارلینک که از نوع نزدیک به مدار زمین (LEO) هستند، محدودیت‌هایی به‌لحاظ فیزیک و ریاضیات دارند. این ماهواره‌ها با سرعت بسیار زیادی به‌دور زمین حرکت می‌کنند که این امر مسئله‌ی متصل ماندن به هر ماهواره‌ای که بالای هر منطقه‌ی زمین قرار دارد را پیچیده می‌کند. برای انجام مقایسه‌ای مرتبط با این چالش، «راسو»  به نحوه‌ی اتصال تلفن همراه راننده‌ای که در حال حرکت است از طریق ارتباط با نزدیک‌ترین دکل مخابراتی اشاره می‌کند. او توضیح می‌دهد که: «اینجا کار کاملا برعکس است: شما ثابت هستید و همه‌ی دکل‌ها در حال حرکت هستند. باور کنید ریاضیات مسئله‌ی راننده‌ی در حال حرکت بسیار ساده‌تر است.»

در تقاضانامه‌ی اولیه‌ای که شرکت استارلینک به کمیسیون مخابرات فدرال ارائه کرده بود آمده بود که هر کدام از ماهواره‌های استارلینک از ظرفیتی برابر با ۱۷ تا ۲۳ گیگابیت در ثانیه یا به‌طور میانگین ۲۰ گیگابیت در ثانیه برخوردار خواهند بود. برنامه‌ی استارلینک برای به‌کارگیری ۱۲۰۰۰ ماهواره به ‌معنی ظرفیتی به‌طور متوسط برابر با ۲۴۰ هزار گیگابیت بر ثانیه است.

به‌عقیده‌ی «راسو» در نگاه اول این رقم بسیار بزرگی برای ارتباطات اینترنتی به‌نظر می‌رسد. اما اگر حرکت دائمی ماهواره‌های نزدیک به مدار زمین (LEO) را به‌همراه این واقعیت که آمریکا دربردارنده‌ی ۲ درصد جمعیت کره‌ی زمین است را در نظر بگیریم، در هر لحظه تنها ۲۴۰ ماهواره یا ۴۸۰۰ گیگابیت بر ثانیه در دسترس ایالات متحده خواهد بود. به‌گفته‌ی “راسو» : «هر شهر کوچکی می‌تواند تمام این ظرفیت اینترنتی را اشغال کند.»

برندون پرسلی، مسئول ناحیه‌ی شمال در کمیسیون خدمات عمومی میسی‌سیپی، در مصاحبه‌ای که اخیرا با وب‌سایت Y’all Politics داشته است نسبت به اینکه استارلینک بتواند با شرکت‌های فیبر نوری رقابت کند ابراز تردید کرده است. او با مقایسه‌ی سرویس اسپیس ایکس با سایر پروژه‌هایی که با حمایت مالی FCC در میسی‌سیپی در حال اجرا هستند، به این Y’all Politics گفته است که «کیفیت خدمات اسگیس ایکس با این پروژه‌ها برابری نمی‌کند. [ماسک] تنها به‌دنبال پیش‌نیازهای اولیه‌ی سرعت اینترنت است و الزامات سرعتی در سطح گیگابیت را تأمین نکرده است.»

از نقطه‌نظر رقابتی، یکی دیگر از معایب بالقوه‌ی استارلینک هزینه‌ی آن است که شامل مبلغ ۴99 دلار تنها برای خرید تجهیزات می‌شود. «پرسلی» مجددا با اشاره به پروژه‌های دریافت‌کننده بودجه در میسی‌سیپی گفت «اگر بتوانید از تعاونی روستایی خدمات الکتریکی خدمات دریافت کنید، با سرعتی در حد گیگابیت به اینترنت متصل خواهید شد و نیازی هم به پرداخت چنین هزینه‌هایی برای خرید تجهیزات نخواهید داشت. اگر به هر نقطه که اسپیس ایکس در آنجا مبلغی را دریافت کرده است نگاه کنید، می‌بینید که هیچ گزینه‌ای برای اینترنت فیبر نوری وجود نداشته است.»

او ادامه داد: «آیا فرصت‌هایی برای اسپیس ایکس وجود دارد؟ حتما، اما آنها در بسیاری از مناطق هنوز در مرحله‌ی آزمایشی بتا هستند و ابهامات زیادی در رابطه با اینکه چه‌موقع به پوشش انبوه می‌رسند وجود دارد.»

البته انصافا خود «ماسک» هم قبلا اشاره کرده بود که استارلینک بیشتر نوعی فناوری مکمل است تا رقابتی. او در جلسه‌ای در «کنفرانس و نمایشگاه ماهواره ۲۰۲۰» گفت: «می‌خواهم کاملا شفاف باشم. این فناوری [رقابتی] نیست و در واقع بیشتر به کمک شرکت‌های مخابراتی می‌آید. چون به مشتریانی خدمات می‌دهد که خدمات‌رسانی به آنها بسیار دشوار است و شرکت‌های مخابراتی با استفاده از خطوط زمینی یا حتی دکل‌های موبایل کار سختی برای خدمات‌دهی به آنها در پیش دارند.»

اما هیجانی که حول استارلینک وجود دارد همچنان می‌تواند در برخی از افراد تصورات غلطی ایجاد کند. «راسو» می‌گوید: «وقتی اینجور اتفاق‌ها رخ می‌دهند، همیشه سر و صدای زیادی به‌پا می‌شود. افراد زیادی هستند که توجهی به محاسبات فیزیکی یا اقتصادی نمی‌کنند.»

منبع: