راه پر فراز و نشیب هوشمندسازی صنایع تولیدی

هوشمندسازی صنایع کشاورزی و دامداری چه زمانی محقق خواهد شد؟ آیا هوشمندی یک رویا است یا اینکه می‌توان به زودی به آن دست یافت؟

تحقق این دستاورد بزرگ چه تحولی را در این صنعت به ارمغان خواهد آورد؟ کارشناسان صنعت کشاورزی و دامداری در مورد سامانه هوشمند چه دغدغه‌ای دارند؟ آیا این سامانه‌ها امنیت شغلی آنها را به خطر می‌اندازد؟

همین نکته موجب شد تا بزرگان صنعت اشیا در نشستی کلاب‌هاوسی تحت عنوان« بررسی پروژه‌های عملیاتی IOT در کشاورزی و دامپروری» دور هم جمع شوند تا موانع ،پیش‌نیازها و مزیت‌های هوشمندسازی در کشاورزی و دامداری را بررسی کنند.

بخش نخست این کلاب‌هاوس پیشتر تحت عنوان«کشاورزی هوشمند از رویا تا عمل» و بخش دوم تحت عنوان «دامداری هوشمند با ابزار تگ گردنبند و ایرتگ»منتشر شد. بخش سوم و پایانی آن در ذیل آمده که خواهید خواند:

سرمایه‌ای به نام اعتماد

به گزارش ویکی‌تماس، علی دوری، دغدغه اعتماد مصرف کننده را جدی دانست و پرسید: چه سیاستی را باید دنبال کرد تا مصرف‌کننده بتواند به سامانه هوشمند سازی اعتماد کند؟

حمید بهنگار در پاسخ راهکار اجرای پایلوتی را کافی دانست و گفت: کاملا مشخص است که شما در این زمینه متخصص هستید. به نظر می‌رسد که شما باید در پایلوت این مسائل را حل کنید. در این زمینه استاندارد بین‌المللی خوبی وجود دارد که به مشکلات پرداختند و برای آن راهکار ارائه کردند.

عرفان پیاده‌سازی اینترنت اشیا را با وجود کندی اینترنت را محل تردید قرار داد و گفت: همراه اول به عنوان یکی از اپراتورهای مخابراتی در زمینه 5G تلاش زیادی انجام داده است.

اما در این مسیر یک سری موانع و مشکلات وجود دارد. طرح صیانت و اینترنت ملی بستری فراهم کرده تا سرعت اینترنت در ایران بسیار پایین بیاید. طرح این نکته که باید اینترنت اشیا در ایران گسترش پیدا کند ،شاید ساده باشد اما در عمل کار بسیار دشواری است زیرا بسیاری تمایل ندارند که بسترهای اینترنت در کشور گسترده شود.

میزان انعطاف‌پذیری سامانه هوشمند

نسیم دانشجوی دکتری باغبانی از منظر یک کارشناس کشاورزی، در مورد ماهیت و عملکرد این سامانه‌های هوشمند پرسید و گفت: در مورد سیستم‌های هوشمند IOT در کشاورزی لازم است تا این نکته را یادآور شوم که این پروژه‌ها در صورتیکه توسعه پایدار را نهادینه کند، به نفع جامعه است به عبارتی باید توسعه همه‌جانبه محقق شود.

محیط زیست، یکی از دغدغه‌ها ما است. آقای بهنگار از این نکته انتقاد کردند که کشاورزان ما محیط زیستی نیستند. من در 17 استان کشور با کشاورزان کار کردم،خیلی بهتر از من و شما و بسیاری از پرفسورهای دانشگاهی محدودیت منابع را درک کرده و با موضوعات سازگاری پیدا می‌کنند حتی اگر بلد نباشند که اسم خود را بنویسند.

به نظر من بهتر است تا شما قبل از ران کردن پروژه‌ای، با کشاورزان منطقه صحبت کنید تا آنها اطلاعات بهتری را در اختیار شما قرار بدهند تا شما در آینده دچار مشکل نشوید.

وی در ادامه افزود:مهمترین دغدغه من این است که پروژه‌های شما چقدر توانسته کشاورزان ما را توانمند بکند. آیا شما چنین چشم‌اندازی دارید یا خیر؟

شاید هم نگاهتان این است که از یک جامعه چند نفر پیشگام شوند تا بتوانند این کار را هندل کنند. سوال دیگر این است که سیستم شما چقدر این توانمندی را دارد که مراحل کاشت، داشت و برداشت را رصد کرده و به من کارشناس کشاورزی بگوید.

به طور مثال،ده رقم توت‌فرنگی وجود دارد که هریک از اینها ویژگی فیزیولوژیکی خاص خود را دارند. مراحل رسیدگی به این توت‌فرنگی با سایر ارقام متفاوت است.

به همین دلیل روش مبارزه با آفات فرایند خاصی خواهد داشت. در نتیجه برنامه‌ای که شما درحال تدوین آن هستید،باید برای هر واریته متفاوت باشد، زیرا نیاز آب و خاک و کود و ….فرق می‌کند.

نسیم تصریح کرد: آیا امکان برنامه‌ریزی برای این مورد وجود دارد که من به شما بگویم که برای این واریته توت‌فرنگی یک نرم‌ا‌فزار بنوسید تا من بتوانم از اینترنت اشیا در پرورش این توت فرنگی بهره بگیرم. به طور مثال دوره رشد که 15 روز است آیا امکان رصد 15 روزه وجود دارد یا خیر.

مهمتر اینکه این امکان وجود دارد که شیوع بیماری پیش‌بینی شده و جلوی آن گرفته شود. در پروژه توسعه پایدار موضوع سندیکا باید در اولویت قرار بگیرد. به دلیل ناکارامدی سیستم،متاسفانه مردم به سندیکا هم اعتمادی ندارند.

باید تلاش وافری صورت بگیرد تا اعتماد افراد به سندیکاها جلب شود تا از مسیر سندیکاها بتوان ،هوشمندسازی را آموزش داد. نکته دیگر اینکه آیا به طرحهای آمایش سرزمین دسترسی دارید و از آن استفاده می‌کنید.

هوشمندسازی تجربه موفق یک همکاری

جواد رضا زاده در واکنش به سخنان «نسیم» گفت: ما هرگز مدعی این نیستیم که به عنوان یک کارشناس اینترنت اشیا از مشاوره دیگران بی‌نیاز هستیم. شما این نکته را مدنظر قرار دهید که من اولین برنامه خودم را برای یک لاستیک فروشی نوشتم . در تمام مراحل کار از نظرات یک کارشناس استفاده کردم و در مرحله بعد سفارشی برای یک فروشگاه داشتم.

وی در ادامه افزود:همه ما برای موفقیت به مشاوره تخصصی کارشناسان این حوزه نیاز داریم. یا پروژه انبار گردانی و مدیریت مدرسه هم نیازمند دریافت اطلاعات کارشناسی بود. همه برنامه‌های نوشته شده در هوشمندسازی در واقع حاصل تلاش یک «IT MAN» با کارشناس خبره همان رشته بوده است.

هدف اصلی ما از روم این است که شما متخصص توت فرنگی با کارشناسان اینترنت اشیا در کنار هم قرار بگیرید و یک محصول را به بازار ارائه کنید تا بتواند،گره‌ای از مشکلات بازکند.

ارتباط با موسسات تحقیقاتی

حمید بهنگار،محیط زیست را اولویت نخست کشاورز ندانست و گفت: من به این نکته اشاره نکردم که محیط زیست برای کشاورز اولویت ندارد بلکه اولویت نخست کشاورز نکات دیگری است. من در شرکت خودمان به تناسب پروژه ،از حضور کارشناسان خبره آن رشته استفاده می‌کنیم.

شما این نکته را مدنظر قرار دهید که این علوم مانند علوم مهندسی نیستند که حاصل ضرب دو در دو ، برابر چهار شود بلکه تجربه و تخصص موجب شده که اختلاف نظر زیادی وجود داشته باشد. در نهایت ما از منطق فازی استفاده می‌کنیم تا کار را عملیاتی کنیم.

وی در ادامه افزود: واقعیت این است که ما با تمام موسسات تحقیقاتی در حوزه کشاورزی، باغداری، دامداری ،آبزی‌پروری و مبارزه با آفات  در ارتباط هستیم و مرتب نکات را با آنها در میان می‌گذاریم. البته ورود به حوزه کشاورزی کار بسیار سختی است و دوستان این نکته را تایید می‌کنند که چه دشواری‌هایی در این مسیر وجود دارد.

همین موجب شده تا بسیاری از کارشناسان ترجیح بدهند که وارد این حوزه نشوند چون حوزه‌ای پر ریسک بوده و اثربخشی لازم را ندارد. در حالیکه همین سرمایه‌گذاری در صنایع نفت و گاز خیلی زود جواب داده و دیگر نیازی نیست که یکسال معطل شویم.

یک کار بزرگ

کامران ضمن رونمایی از عملکرد خود در حوزه گلخانه گفت: من همواره به مدیران بخش دولتی گفته‌ام که ای‌کاش شما صندلی خودتان را با صندلی بخش خصوصی عوض کنید تا متوجه عملکرد خودتان بشوید.

من برخلاف آقای بهنگار بر این باورم که هوشمندسازی در نفت و گاز چندان سودی ندارد. ما یک تیم بزرگ مهندسی نف و گاز هستیم که در یازده کشور دنیا نمایندگی داریم. شاید برایتان جالب باشد که بگویم ما وارد حوزه مواد غذایی شدیم.

وی در ادامه افزود: من مدتی پیش، پیشنهاد کاری دریافت کردم که وارد کار گلخانه بشویم و به همین دلیل موضوع روم برای من جذابیت زیادی دارد. من در حال حاضر شش ماه هست که روی این موضوع در حال تحقیق هستم و با بسیاری از متخصصان خارجی  صحبت کردم.

الان من در کشوری هستم تا گلخانه‌ای به وسعت سه هزار هکتار احداث کنم.  سردخانه و ……همه در حال احداث است. در سیستم ما کشاورز حق ندارد یک محصولش را خودش به فروش برساند و باید کل آن به ما فروخته شود. در مدل کاری ما 51 درصد متعلق به ما و 49 درصد متعلق به کشاورز است.

کامران تصریح کرد:در این روش کشاورز تشویق می‌شود تا کار را با ما ادامه دهد و هر دو طرف در این مشارکت منتفع خواهند شد.

من از دوستان وکارشناسان خواهش می‌کنم تا ایده‌های خود را به ما بدهند. تا به این ترتیب بتوانیم کار صادرات را استارت بزنیم. در این میان بهتر است تا یک شرکت خصوصی بزرگ باشد تا وارد این حوزه شود. خوشبختانه بخش کشاورزی مشمول تحریم نیست چون بحث خوراک مطرح می‌شود.

سادینا آبایی بحث فناوری را بحثی کمکی دانست و گفت: در حال حاضر فناوری آمده است تا یک مشکل بزرگ را حل کند. قرار گرفتن کارشناسان در کنار متخصصان حوزه اینترنت اشیا می‌تواند به تدوین دقیق‌تر این راهبردها کمک کند.

حضور ضروری کارشناسان

محسن خواستار حضور کارشناسان رشته‌های کشاورزی و دامداری شد و گفت: اتفاقا این دفعه فضای روم بسیار خوب پیش رفت زیرا متخصصان این حوزه، ما را وارد یک چالش کردند و به نکات ریزی توجه کردند که احتمالا مورد توجه ما قرار نگرفته بود. ما باید از چالش‌ها استقبال کنیم تا کارمان غنی شود و بیشتر مورد استقبال قرار بگیرد.

در صورتی که پروژه‌های اجرا شده را بتوان مورد نقد قرار داد،قطعا فضایی ایجاد خواهد شد تا این صنعت شرایط بهتری را تجربه کند. اتفاقا خیلی خوب است که ما از کارشناسان کار کرده در هر حوزه‌ای بهره بگیریم. تا بهتر بتوانیم سوار پروژه شویم.

بسترسازی برای تحول اساسی

حمید  در پایان تصریح کرد: من برای چهار گروه پیشنهاداتی دارم و از آنها دعوت می‌کنم که با ما کار کنند.  گروه اول متخصصان این حوزه و استارت‌آپ‌ها هستند. حوزه زنبور و گلخانه از مواردی است که می‌توان به صورت گسترده روی آن کار کرد. ما خیلی علاقمند هستیم که این کار را با مشارکت شرکتهای دانش‌بنیان انجام دهیم.

گروه دوم ،کشاورزان هستند که دوست دارند در مزارع خود هوشمندسازی انجام دهند. ما حاضریم که در این مورد سرمایه‌گذاری انجام دهیم. گروه بعد، تصمیم‌سازان دولتی هستند تا به این ترتیب با ما همکاری کنند تا ما بتوانیم این فرهنگ را بیشتر توسعه بدهیم.

گروه آخر،پژوهشگرانی هستند که دوست دارند تا در این حوزه کار علمی انجام دهند. همکاری این گروها در کنار هم موجب می‌شود تا اتفاق بزرگی در هوشمندسازی رخ بدهد.