ایران، سرزمینی چهارفصل است. چهارفصل به این معنا که در هر زمان از سال میتوانید با سفر به یکی از شهرهای ایران شاهد آب و هوای متفاوتی باشید و انگار که در فصل مورد علاقهتان قرار دارید. پاییز یکی از بهترین زمانهای ممکن برای سفر است و کشور ایران دارای مقاصد بسیاری برای سفری پاییزی میباشد. بیشتر استانهای ایران همچون مشهد، شیراز، اصفهان، یزد، خراسان، کرمان و… در فصل پاییز دارای آبوهوای مطبوع و جاذبههای گردشگری پاییزی هستند و گردشگران میتوانند با گذری در این شهرها از سفری پاییزی لذت ببرند. همچنین فصل پاییز بهترین زمان برای سفر به جزایر جنوبی ایران همچون قشم و کیش است؛ اما هدف از نگاشتن این مقاله آشنایی با چندین مقصد گردشگری پاییزی کمتر شناختهشده است که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
- آبشار بیشهی لرستان
آبشار بیشه بهعنوان یکی از شگفتانگیزترین جاذبههای طبیعی ایران، براساس تقسیمات کشوری، یکی از آبشارهای شهرستان خرمآباد، بخش پاپی، روستای بیشه است. این آبشار چهل و هشتاُمین اثر ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی در ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت. ارتفاع آبشار ۴۸ متر تا نقطهی برخورد با زمین است و ۱۰ متر نیز از آنجا تا وصل شدن به رودخانهی سزار میباشد و عرض تاج آبشار ۲۰ متر است. در بالای آبشار، روبروی ایستگاه، چشمههای پُرآب متعددی دیده میشود که پس از گذشتن از ایستگاه قطار، آبشار بیشه را تشکیل میدهند. بهعلت همجواری این آبشار با چندین مجموعهی زیبا همچون جنگلهای پهناور بلوط، روستای بیشه و چشمانداز ایستگاه راهآهن بیشه، میتوان آن را یک منطقهی گردشگری مناسب دانست. در شرق آبشار تپههای کلاهکوه و در شمال آن، کوه ازگن به آن مشرف هستند. روستای چشمه پریان در شرق و در دوردستها در ارتفاعات از کنار آبشار دیده میشود. ضمن اینکه ارتباط بلافصل روستای بیشه با آبشار از اهمیت ویژهای برخوردار است. رنگینکمانهایی که بر اثر برخورد آب ایجاد میشوند یکی از زیباترین صحنههایی است که گردشگران در فصل پاییز با آن مواجه خواهند شد. این آبشار بهعلت قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی زیبا میان جنگل و کوه جلوهی بسیاری در فصل پاییز دارد.
- جادهی اسالم به خلخال
جادهی اسالم به خلخال که طول آن ۷۰ کیلومتر است، از شهر اسالم در استان گیلان شروع میشود و به شهر خلخال در جنوب استان اردبیل و بین استان آذربایجان شرقی و زنجان میرسد. این منطقه بهدلیل قرار گرفتن در بخش شمالی کشور، اقلیم خاصی دارد، بهگونهایکه در همهی فصلهای سال، هوای خنک و مطبوعی دارد و رطوبت و مه در آن دیده میشود. حتی در تمام طول سال میتوان شاهد بارش باران در مناطقی از این جاده بود. این جادهی زیبای چهار فصل جنگلی همراه با مه پاییزی یکی از زیباترین مقاصد گردشگری ایران در شهر پاییز است.
- جنگل ابر
جنگل ابر شاهرود قسمتی از قدیمیترین و زیباترین جنگلهای هیرکانی با گونههای گیاهی و جانوری نادر بوده و یکی از زیباترین نقاط ایران و شمال شرق کشور میباشد. این جنگل با ۳۵ هزار هکتار وسعت در ادامهی جنگلهای سرسبز شمال کشور بهدلیل اینکه در اغلب مواقع فضای این جنگل را اقیانوسی از ابر فراگرفته به این نام مشهور است. در این جنگل ابرها آنقدر به درختها نزدیکاند که بهنظر میرسد جنگل بر روی ابرها سوار است و میتوان در میان ابرها گشتوگذار کرد و به باور بسیاری از گردشگران یکی از زیباترین چشماندازهای طبیعت ایران محسوب میشود. ارتفاع زیاد جنگل از سطح دریا، پایین بودن دما در فصل گرما و وجود چشمهسارهای فراوان و پوشش جنگلی متنوع از شاخصههای این جنگل است. میزان بارندگی در این منطقه بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیمتر و حداکثر دما ۲۰ و حداقل دما 6 درجهی سانتیگراد است. از چشمههای دائمی منطقه میتوان به چشمهی آلوچال، آب شرش و آبشار اشاره کرد. جنگل هزاررنگ و حس حرکت بر روی ابرها، این منطقه را به یکی از مقاصد مهم گردشگری پاییزی تبدیل کرده است.
- جنگل النگدره
النگدره در استان گلستان و شهرستان گرگان واقع است. پارک جنگلی النگدره، دارای وسعتی درحدود ۱۸۵ کیلومترمربع و چشماندازی منحصر به فرد است و بهعنوان یکی از ۷ منطقهی نمونهی گردشگری کشور و همچنین پارک جنگلی شاخص شمال کشور انتخاب و معرفی شده است. هوای جنگل حداقل ۱۰ درجه خنکتر از نقاط شهری است. در دامنهی جنگل پوشش گیاهی ویژه و همچنین رودخانه و چشمههایی وجود دارد. رودخانهی قلاشی از قسمت جنوب پارک تا شمال امتداد دارد و تقریباً از وسط آن میگذرد. در نزدیکی این رودخانه، ۳ چشمهی آب وجود دارد و پوشش گیاهی این جنگل را درختان انجیلی و ممرز، توسکا، لرگ، افرا، بلوط، بید، شیردار و خردمندی تشکیل میدهد. تصاویر پاییزی این منطقه از چشمنوازترین تصاویر ممکن میباشند.
- جنگلهای گلستان
این جنگلها در منطقهی حفاظت شدهای در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی قرار دارند. این منطقه قدیمیترین پارک ملی زیبای ثبتشده در کشور ایران و پناهگاهی کمنظیر برای حیات وحش است که ۱۳۵۰ گونهی گیاهی و ۳۰۲ گونهی جانوری، از جمله نیمی از گونههای پستانداران ایران را در حدود ۹۰۰ کیلومتر مربع مساحت خود جای داده است و بههمین دلیل از سوی یونسکو بهعنوان ذخیرهگاه زیستکره در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. درختان رنگارنگ پاییزی جنگلهای گلستان آنجا را به یکی از زیباترین مقاصد گردشگری تبدیل کرده است.
- دریاچهی الیمالات
دریاچهی الیمالات از جاذبههای گردشگری استان مازندران محسوب میشود و در هشت کیلومتری مسیر نور به چمستان، در جنوب دو راهی منتهی به روستای کارگرکلا قرار دارد. فاصلهی دریاچه با جاده حدود سه کیلومتر است. این منطقهی زیبای جنگلی با نمایی از دریاچه یکی از زیباترین مناطق پاییزی است. تنها در این چند سال اخیر به علت ازدیاد گردشگران و عدم رسیدگی به آن توسط مسئولان از جلوههای بصری آن به علت حجم زیاد زباله کاسته شده است.
- روستای سرخ ابیانه
روستای منحصربهفرد ابیانه از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز در استان اصفهان است. این روستا در 38 کیلومتری شمال غربی نطنز در دامنهی کوه کرکس و یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران است. ارتفاع این روستا از سطح دریا 2160 متر و دارای آب و هوایی سرد و معتدل است. ابیانه به اعتبار معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوع آن، از روستاهای مشهور ایران است. این روستا در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ با شمارهی ثبت ۱۰۸۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. طبیعت پاییزی درختان این روستا در کنار خانههای سرخرنگ، به آن جلوهی ویژهای داده است. همچنین گردشگران میتوانند خشکبار پاییزی که توسط اهالی روستا تهیه میشود را هم تهیه و مصرف کنند.
- روستای شهرستانک البرز
شهرستانک نام روستایی تاریخی در استان البرز است که در جادهی چالوس قرار دارد. جلوههای پاییزی در کوچهباغهای این روستا به حدی دیدنی است که همهساله بسیاری از علاقهمندان تماشای پاییز هزاررنگ را بهسوی خود میکشاند. گذر رودخانه از میان این طبیعت هزاررنگ زیبایی آن را دوچندان میکند. صدای آب در سرتاسر مسیر پیادهروی، شما را همراهی میکند. با فاصلهی کمی از روستا، کاخ ناصری که یکی از کاخهای مهم دوران ناصرالدینشاه است، تاریخ و طبیعت را در هم میآمیزد.
- دریاچهی جنگلی چورت
این دریاچه در سال ۱۳۱۸ خورشیدی بر اثر زمینلرزه و رانش زمین و در پی آن بسته شدن مسیر آب چشمهای که در کنار دریاچه قرار دارد، بهوجود آمده است. هنگام کاهش آب، پدیدار شدن باقیماندهی درختهایی که در محل پیدایش دریاچه بودهاند، منظرهی ویژهای را ایجاد میکند. این دریاچه در شکاف درهای با شیب زیاد قرار گرفته و دور تا دور دریاچه را پوششهای جنگلی بکر و درختان قدیمی در بر گرفته است. شکل هندسی دریاچه به شکل بیضی کشیده بوده و ژرفای آن با توجه به میزان بارشهای فصلی متغیر است. ماهیهای موجود در دریاچه توسط افراد محلی به دریاچه انداخته شدهاند. تصویر پاییزی جنگل در این دریاچه یکی از نابترین تجربههای پاییزی است.
- روستای یوش
یوش روستایی است از توابع بخش بلده در شهرستان نور استان مازندران. این روستا بهدلیل آنکه زادگاه نیما یوشیج، پدر شعر نوی فارسی است، شهرت یافته است. روستای یوش در البرز مرکزی در میانهی جادهای آسفالته و شرقی-غربی بهطول ۱۱۰ کیلومتر (از چهل کیلومتری آمل در جادهی هراز تا پل زنگوله در جادهی کندوان) واقع شده است. اوزرود یکی از دو سرشاخهی اصلی رود هراز از پاییندست و جنوب این روستا میگذرد. این روستا در درهای زیبا بین کوههای البرز قرار دارد و بههمین خاطر بهترین وقت سفر به این روستا پاییز و بهار است. با سفر به این روستا میتوانید پاییز را از نگاه نیما ببینید.
- کالپوش
دشت کالپوش در شهر میامی از توابع شهرستان شاهرود استان سمنان واقع است. میامی از جنوب و غرب با شهرستان شاهرود، از شرق با شهرستان داورزن و از شمال با شهرستان جغتای و گرمه همسایه است و دارای طبیعتی کوهستانی و جنگلی است. دشت کالپوش در روستای حسینآباد قرار دارد. این منطقهی سرسبز و جنگلی دارای اراضی بسیار مستعد برای کشاورزی و جنگلکاری است. دشت کالپوش در مجاورت پارک ملی گلستان قرار دارد و جزو این پارک محسوب میشود. این منطقه بهلحاظ اقلیمی جزو اقیم نیمهخشک تا نیمهمرطوب محسوب میشود. بخش کالپوش اما هوایی کاملاً معتدل دارد. این دشت زیبای چهارفصل یکی از زیباترین مقاصد گردشگری پاییزی در مرکز ایران است.
- کوههای گِلافشان چابهار
گِلافشانها پدیدههای جغرافیایی و زمینشناسی جالب و شگفتانگیزی هستند که دربارهی منشأ آنها نظریات مختلف و متعددی بیان شده است. آنچه مسلم است، بسیاری از گِلافشانهای ایران که اغلب در جلگهی شمال ایران و جلگهی ساحلی دریای عمان در جنوب استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان واقع شدهاند، غیرفعال هستند و یا فعالیت فصلی دارند. مهمترین گِلافشانهای ایران در شهرهای جاسک، میناب، چابهار، خلیج گواتر، بندر کنارک، دشت کهیر، روستای تنگ، گلفشان گمیشان، قارنیاق و نفتلیجه هستند که همهی آنها میتوانند جاذبههایی مناسب برای سفرهای پاییزی شما باشند.
- کویر ابوزیدآباد
ابوزیدآباد مرکز بخش کویرات و شهری از توابع این بخش در شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان است. ریجن و شهریاری و فخره شمالیترین و امینآباد غربیترین مرز این محدوده را تشکیل دادهاند. نام این منطقه در زبان محلی، بیزُوُی میباشد و مردم کاشان و آران و بیدگل و فارسی زبانان تا دلیجان آن را بوزآباد میخوانند. این کویر زیبا در دل ایران زمین در فصل پاییز بسیار تماشایی است.
- کویر ورزنه
ورزنه، مرکز شهرستان ورزنه و شهری تاریخی و توریستی در استان اصفهان است که در نزدیکی تالاب بینالمللی گاوخونی واقع شده است. شهر ورزنه بهعلت نزدیکی به کویر دارای آب و هوایی گرم و خشک میباشد، بهطوریکه ماههای مرداد و شهریور از حداکثر خشکی هوا برخوردار و میزان متوسط بارندگی در ورزنه ۸۰ میلیمتر است. بهعلت گرمی و خشکی هوا بهترین زمان برای دیدن این کویر زیبا و شهر کهن ورزنه فصل پاییز است که میتوانیم در یک مقصد گردشگری، طبیعت و تاریخ را در کنار هم ببینیم.
- پارک ملی نایبند
بهترین زمان برای سفر به نقاط جنوبی ایران بهار و پاییز است. منطقهی زیبای نایبند از این قاعده مستثنی نیست؛ این منطقه در ۳۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر قرار گرفته و شامل خلیج نایبند، منطقهی نایبند و جنگلهای حرای (مرزهای عسلویه، بساتین و هاله) میباشد. محدودهی خشکی این پارک ملی با وسعت ۲۲۵۰۰ هکتار بهصورت دماغهای مرتفع در ساحل جنوبی خلیج نایبند قرار دارد و گونههای کل و بز، قوچ و میش، و گونهی نادر جبیر و جیرفتی را در بر دارد. این منطقه از سال ۱۳۵۷ بهعنوان منطقهی حفاظتشده شناسایی شده است. خلیج نایبند دارای زیستگاه دریایی مرجانی و علفهای دریایی است. در چشمانداز طبیعی این منطقه میتوان جنگلهای حرا، سواحل ماسهای و درختان کهنسال انجیر معابد، دشتهای مشجر، درههای عمیق و صخرهای را مشاهده کرد. این منطقه از نظر تنوع جانوران وحشی منحصربهفرد است و دارای میش و قوچ، کل، بز وحشی، آهو، جبیر و پلنگ است. مشاهدهی طبیعت پاییزی زیبای نایبند این منطقه را به یکی از جذابترین مقاصد گردشگری تبدیل کرده است.