نگاهی بر آنچه در این شماره خواهید خواند
ثبت جهانی یک اثر تاریخی فقط کافی نیست!
محمد انصاری
…شاید برای شما هم این سؤال وجود داشته که درواقع مزیت ثبت یک اثر در یونسکو برای خود اثر و کشور صاحب اثر چیست که هرساله کشورهای مختلف برای افزودن به تعداد آثار ثبتشدهی خود به این میزان باهم در رقابت هستند؛ رقابتی که حالا کار را بهجایی رسانده که حتی برخی کشورها برای از دست ندادن برخی آثار ناملموس، به فکر ثبت مشترک با کشورهای دیگر برای یک اثر باشند.پرواضح است که قرار گرفتن نام یک اثر در فهرست یونسکو، کمکهای شایانی ازجمله معرفی آن اثر بهواسطهی فعالیتهای یونسکو به دیگر کشورها و همچینن محافظت و مراقبتهای ویژهتر در نگهداشت این آثار و بحثها و پژوهشهای مراکز علمی پیرامون این آثار را بههمراه خواهد داشت. یونسکو معتقد است آثار قرار گرفته در فهرست یونسکو، دیگر فقط متعلق به کشور صاحب اثر نیست و متعلق به تمام مردم دنیاست و همه باید برای پاسداشت و مراقبت از آن کوشا باشند…
آبشار رودمعجن؛ بهشت گمشده
منا هاشمیان
…آبشار رودمعجن با ارتفاع ۲۸ متر پدید آمده و از سلسله کوههای چهلتن در ۵۴ کیلومتری غرب شهرستان سرچشمه گرفته که پس از تشکیل آبشار، وارد رودخانهی حصارچه میشود. این آبشار یکی از چشماندازهای طبیعی منطقه است که هرساله بهخصوص در فصل تابستان، گردشگران زیادی را به خود جلب میکند. برای رفتن به سمت آبشار، خودرو را باید در روستا گذاشت و پیاده به راه افتاد. راه رسیدن به آبشار، درواقع همان مسیر رودخانه است که از وسط باغهای روستا میگذرد. در حین اینکه مسیر آبشار را پیاده طی میکنید، با فضای شگفتانگیز و سرسبزی با درختان متنوع و سنگهای بزرگ و آبشارهای کوچکی که در طول مسیر هستند، مواجه خواهید شد. با سرعت معمولی پیاده روی، تا آبشار حدود ۲۰ دقیقه راه است. آبشار به طرز اعجابانگیزی، پای دیوارهی بلندی از صخره واقع است. انگار وسط دو کوه بزرگ را تراشیده و دالان بزرگی ساختهاند؛ آبشار در انتهای این تنگهی بلند و عظیم است. آبشار با چند تختهسنگ خیلی بزرگ احاطه شده که محوطهای دور از آفتاب، برای آبشار فراهم کرده است…
منظر باستان شناسی ساسانی؛ محوری برای لمس تاریخ
الناز درویشی
…ساسانیان با رویکرد حفظ سرزمین ایران، حکومت خود را ۱۸۰۰ سال پیش شکل دادند. آثاری که امروزه برجای مانده، بخش مهمی از ساختارهای حکومتی، مذهبی و دفاعی آنان را به نمایش میگذارد. هنر ساسانی هنر ایرانی نو است که سنتهای هخامنشی و پارتی را در خود جای داده است. آنچه از آثار معماری و نظرهسازی و توجه به عناصر طبیعی ایران قبل از اسلام به چشم میخورد، بیشترین سهم متعلق به ساسانیان است و به جرأت میتوان گفت ذوق و سلیقهی هنرمندان ساسانی در این زمینه به اوج خود رسیده و زیباترین مناظر را آفریده است؛ ازاینرو محور ساسانی را منظر ساسانی نیز مینامند. هفت سایت باستانی که در سه منطقهی باستانی فیروزآباد، بیشاپور و سروستان در جنوبغربی استان فارس واقع شده است. در تیرماه ۱۳۹۷، منظر باستانشناسی ساسانی فارس در چهل و دومین کنفرانس میراث جهانی یونسکو با شمارهی ۱۵۶۸ در منامه به ثبت جهانی رسید. در پی ثبت جهانی تخت جمشید، پاسارگاد، باغهای تاریخی پاسارگاد و باغ ارم، اینبار ۷ اثر در قالب یک پرونده به ثبت رسید که شمار آثار ثبتشدهی جهانی در فارس را به ۱۱ اثر افزایش داد. این اتفاق، نقطهی عطفی برای توسعهی گردشگری و اعتلای بیش از پیش آوازهی فارس و شیرازهی فرهنگ و تمدن ایرانزمین در سطح جهانی است، زیرا ثبت جهانی مساوی با تضمین شهرت جهانی یک اثر است…
اینفوگرافیک آثار ارزشمند تاریخی-باستانی ثبت شده ایران در یونسکو
شقایق فتحعلی زاده
میراث جهانی یونسکو، نام پیماننامهای است که در تاریخ ۱۹۷۲ بهمنظور حفاظت از آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر بهدور از نژاد، مذهب و ملیت خاص تصویب شد. کشور ایران دارای ۲۴ مورد از مکانهای تاریخی، فرهنگی و طبیعی میباشد که به ثبت رسیدهاند. ۲۲ مورد آن که جزو میراث تاریخی-فرهنگی است، در زیر به اختصار بیان شده است.


مجله اینترنتی ویکی تماس
شماره 150 – ویکی ایران
نسخه کامل گاهنامه را از اینجا تهیه نمائید
سوسن چلچراغ؛ عروس سر به زیر داماش
محمد حقیقی
…با فرا رسیدن ماه خرداد، سرزمین ایران میزبان یکی از ارزشمندترین و زیباترین گلهای نادر از تیرهی سوسن با نام سوسن چلچراغ (نام علمی:Lilium Ledebourii) است. شاید تصور خاصی از این گل زیبا نداشته باشید. بههمین دلیل باید بدانید که این گل از خانوادهی لیلیوم به حساب میآید. گل سوسن چلچراغ به دوران چهارم زمینشناسی تعلق دارد و از لحاظ ژنتیکی یکی از نوادر طبیعی جهان بهشمار میرود. ارزش این گیاه برای کشور ما فراتر از تصور است. نخستین گل ایرانی است که در فهرست آثار ملی طبیعی ایران قرار دارد و بیش از چهل سال از ثبت آن میگذرد. این گل، اولین بار توسط محققی به نام «لدربوری» کشف شد و در سال 1354 شمسی توسط ادارهی محیط زیست استان گیلان بهعنوان یک اثر ملی کم و نایاب معرفی شد و از سال 1355، در فهرست ملی ایران قرار گرفت. سوسن چلچراغ، رنگی روشن دارد و آنرا به نام سوسن سفید نیز میشناسند. این گونهی گل، عمر کوتاهی دارد. تکثیر سوسن چلچراغ بسیار سخت است و خود گیاه نیز میلی به تکثیر ندارد. این گل زیبا همانند لالهی واژگون، برعکس است. گلبرگهای روشن آن بهسمت بیرون برگشته و پرچمهای آن کاملاً مشخص میشود. دانههای بنفشرنگ روی گلبرگهای سوسن چلچراغ، زیبایی آن را دوچندان کرده است. عطر این سوسن سفید، بسیار منحصربهفرد است و هر انسانی را مدهوش میکند…
کلاه دوزی، کلاه سازی، هنر-صنعتی دیرینه، اما به محاق فراموشی رفته
الهام مشتاق
…در دوران قاجاریه نیز همانگونه که زنان بدون روبنده از منزل خارج نمیشدند، مردان هم برایشان مهم بود که سربرهنه نباشند و کلاه داشتن، چیزی در ردیف مردی و مردانگی برایشان محسوب میشد؛ چرا که از گذشته، سر را «سلطان» و فرمانروای تن میدانستند و به این طریق برای سر حرمت قایل میشدند. تا جایی که حتی هنگام خواب، کلاهی که «عرقچین» نامیده میشد، بر سر میگذاشتند و حتی زیرکلاه هم داشتند که اگر کلاه از سر بیفتد، ناگهان پس سر معلوم نشود.تا اینکه در عصر پهلوی، با تغییر لباس و فرم ایرانیان و فشارهای دستگاه حاکم، مبنی بر رفع حجاب برای بانوان و پیروی از پوشش لباس اروپاییان برای مردان، ناگهان «کلاه» از یک پوشش ساده تبدیل به یک بیانیهی سیاسی و اجتماعی شد و حتی برای آن مصادیق جرم و جریمه تعریف شد و در مجلس شورای ملی هم به تصویب رسید…
حیات رویداد بهاری با رویش گیاهان در دامنهی الوند
مریم مقدم
…در میان شهرها و استانهای کشور، همدان بهدلیل همجواری با دامنهی الوند، همواره چهار فصلی دلچسب را داراست. بهار در استان همدان و بهویژه شهر همدان زیباییهای خاص خود را دارد؛ چراکه قرار گرفتن کوه الوند در فاصلهی کمی از شهر و نمایان بودن چهرهی سبزرنگ آن از فرسنگها فاصله، شادابی و سرزندگی را به انسان القا میکند.دامنهی بکر، زیبا و سرسبز الوند، همهساله در فصل بهار میزبان علاقهمندانی است که علاوه بر استفاده از طبیعت کمنظیر این منطقه، برای چیدن کارشناسانهی گیاهان کوهی پا به این مکان خوش آبوهوا میگذارند.روییدن این گیاهان خودرو در دامنههای الوند میتواند به ظرفیتی برای برگزاری همایش، بازدید گردشگران و حضور مطالعهکنندگان علمی گیاهان در رشتههای دانشگاهی و علاقهمند به طبیعت و گیاهان خوراکی در همدان شود. چهبسا این مهم بتواند همدان را در ماه دوم و سوم فصل بهار به یکی از مقاصد تفریحی و علمی در گردشگری تبدیل کند…