آیا استیبل کوین ها 1 تهدید برای معامله گران رمزارز کشورهای تحریم شده است؟

مدتی است که نهادهای نظارتی سراسر جهان به‌دنبال کنترل بیشتر فعالیت‌های مربوط به حوزه ارز دیجیتال ها  بخصوص استیبل کوین ها هستند.

و قصد دارند با قانون‌گذاری و نظارت بیشتر مانع سوءاستفاده از ارزهای دیجیتال و  استیبل کوین ها در جرایم مالی، پولشویی، حملات باج‌افزاری و مواردی از این دست شوند.

به گزارش ویکی تماس پس از آنکه وزارت خزانه‌داری آمریکا با انتشار شیوه‌نامه‌ای از کسب‌وکارهای فعال در حوزه ارز دیجیتال  و استیبل کوین ها خواست تا با نظارت بیشتر بر رمزارزها از دور زدن تحریم‌ها  توسط کشورهای تحریم شده جلوگیری کنند، نگرانی‌ها در رابطه با خطر مسدودشدن سرمایه ایرانی‌ها در صرافی‌ها و کیف پول‌های خارجی افزایش یافت.

نگرانی‌ها در رابطه با ارزهای دیجیتال متمرکزی همچون«تتر» همچنان ادامه دارد و این پرسش بار دیگر مطرح شده است که با توجه به متمرکزبودن سازوکار تتر، آیا ممکن است  توسعه‌دهندگان این استیبل کوین ها سرمایه کاربران کشورهای تحت ‌تحریم، همچون ایران را بلوکه کنند؟

کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) که یک نهاد بین‌المللی برای مبارزه با پولشویی و جرایم مالی است، چند روز قبل  اعلام کرد قصد دارد در ۲۸ اکتبر (۶ آبان) یک دستورالعمل جدید برای مبادلات  مربوط به ارزهای دیجیتال و پلتفرم‌های فعال  همچون استیبل کوین ها در این حوزه منتشر کند.

هنوز از جزئیات این دستورالعمل اطلاع چندانی نداریم، اما در اطلاعیه پیش از انتشار این دستورالعمل گفته شده بود که کارگروه ویژه اقدام مالی انتظار دارد کشورها و بخش خصوصی در سریع‌ترین زمان ممکن استانداردهای این نهاد را در ارتباط با ارزهای دیجیتال بپذیرند و مطابق با آن عمل کنند.

وزارت خزانه‌داری آمریکا هم هفته گذشته از طریق دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی یا همان «اوفک» (OFAC) شیوه‌نامه‌ای را ویژه کسب‌وکارهای فعال در حوزه ارز دیجیتال  و استیبل کوین ها منتشر کرد.

که در آن از پلتفرم‌های فعال در این حوزه  درخواست شده بود از ارائه خدمات به کشورها تحت‌ تحریم خودداری کنند.

اوفک در شیوه‌نامه خود گفته است شرکت‌های آمریکایی فعال در صنعت ارز دیجیتال و استیبل کوین ها موظف‌اند موقعیت مکانی دقیق و واقعی کاربران خود را رهگیری کنند.

و اگر به موردی برخوردند که در آن شخصی از کشورهای تحریم‌شده به پلتفرم آنها مراجعه کرده بود، نسبت به مسدود‌سازی آن آدرس آی‌پی (IP) اقدام کنند.

تحریم‌ بودن ایران از سوی آمریکا باعث شده بود فعالیت سرمایه گذاران ایرانی در پلتفرم‌های بین‌المللی خصوصاً صرافی‌های متمرکز آمریکایی، در رمزارز استیبل کوین ها  از مدت‌ها قبل هم با خطراتی مواجه باشد.

با این حال، انتشار این شیوه‌نامه از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا و تصمیم کارگروه ویژه اقدام مالی به انتشار یک دستورالعمل جداگانه در روزهای آتی، سبب شده است تا معامله‌گران ایرانی بیش از پیش نگران بلوکه‌شدن دارایی‌هایی خود در پلتفرم‌های خارجی ارز دیجیتال شوند.

به‌طور کلی  کارشناسان معتقدند که نگهداری بلندمدت سرمایه در صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال، جدا از مسائل مربوط به تحریم‌ یک کشور، با خطرات امنیتی متعددی مواجه است.

کارشناسان همواره توصیه می‌کنند که برای نگهداری طولانی‌مدت ارزهای دیجیتال و استیل کوین ها از کیف پول‌های غیرامانی (non-custodial) شخصی استفاده شود تا در مواجه با این تهدید ها  بتوان خطرات احتمالی را به حداقل رساند.

این کارشناسان معتقدند ساختار غیرمتمرکز شبکه ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم مانع از دسترسی اشخاص به سرمایه کاربران در کیف پول‌های غیرامانی می‌شود.

اما نگرانی‌ها در رابطه با تتر همچنان ادامه دارد و برخی از کارشناسان می‌گویند ممکن است نگهداری این استیبل کوین ها در کیف پول‌های شخصی هم با خطراتی همراه باشد.

همان‌طور که می دانید  تتر یک ارز دیجیتال  از نوع استیبل کوین های  باثبات متمرکز است؛ به این معنی که یک سازمان متمرکز آن را عرضه و مدیریت می‌کند.

تتر برخلاف ارزهای  غیرمتمرکز همچون بیت کوین و اتریوم  ساختمار متمرکز دارد و گردانندگانش تا حدودی توانایی کنترل آن را دارند، معامله‌گران ایرانی هم از همان ابتدا نسبت به  استیبل کوین ها مخصوصا متمرکز آن  کمی بی اعتماد بودند.

اکنون سؤالی که بار دیگر ذهن سرمایه‌گذاران ایرانی را درگیر کرده این است که آیا گردانندگان استیبل کوین ها مخصوصا تتر می‌توانند دارایی آنها را بلوکه کنند یا خیر و اگر توانایی انجام چنین کاری را دارند، احتمال وقوع آن چقدر است؟ آیا تتر توانایی مسدودکردن آدرس‌های مربوط به کاربران ایرانی را دارد؟

همان‌ طور که کارشناسان پیش‌تر به این موضوع اشاره کرده‌اند، در کد منبع یا همان «Source Code» قرارداد هوشمند تتر که بر بستر شبکه اتریوم عرضه شده است، تابعی به‌نام «addBlackList» وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان آدرس‌های مشخصی را بلوکه و به لیست سیاه اضافه کرد.

این به این معنی است که توسعه‌دهندگان تتر از همان ابتدا چنین امکانی را پیش بینی کرده اند تا  در صورت لزوم بتوانند آدرس‌های مشخصی را مسدود کنند.

گفتنی است که امکان بلوکه کردن یک آدرس برای تمام شبکه‌هایی که توکن تتر در آنها عرضه شده است وجود دارد و تابعی مشابه آنچه در کد منبع قرارداد هوشمند اتریوم آمده است، در سایر شبکه‌ها از جمله ترون هم وجود دارد.

درباره تتر فرقی نمی‌کند که دارایی خود را در کیف پول شخصی ذخیره کنید یا صرافی؛ این شرکت می‌تواند هر آدرسی را مسدود کند.

آن‌طور که داده‌های وب‌سایت «Dune Analytics» نشان می‌دهد، تاکنون از میان میلیون‌ها آدرس منحصربه‌فرد اتریومی که تتر نگهداری می‌کنند، ۵۴۰ آدرس که در جرایم سایبری مشارکت داشته‌اند توسط توسعه‌دهندگان این ارز دیجیتال مسدود شده است.

مسئله دیگری که مطرح می‌شود تشخیص موقعیت مکانی هر آدرس است و اگر تتر بخواهد آدرس‌های مربوط به یک کشور خاص را به‌طور کامل مسدود کند، باید ابزاری در اختیار داشته باشد که بتواند با غربالگری جغرافیایی کاربران، موقعیت مکانی واقعی هر آدرس را مشخص کند.

به تازگی شرکت سایفرتریس (CipherTrace) که در زمینه تحلیل داده‌های درون‌ زنجیره‌ای و رهگیری تراکنش‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کند، ابزاری را طراحی کرده است که می‌تواند تاریخچه آدرس آی‌پی‌های (IP) مرتبط با یک کیف پول را شناسایی کند و در نهایت به این موضوع پی ببرد که آیا یک کیف پول با آدرس‌های مربوط به یک کشور خاص در ارتباط است یا خیر.

ابزار شرکت سایفرتریس به ‌واسطه امکانات ویژه‌ای که در اختیار پلتفرم‌های استیبل کوین ها قرار می‌دهد، تاکنون توسط برخی از کسب‌وکارهای فعال در این حوزه، از جمله صرافی بایننس مورد استفاده قرار گرفته است.

بنابراین اگر مسئولان تتر بخواهند موقعیت مکانی دقیق و واقعی هر آدرس را شناسایی کنند، می‌توانند به سراغ راهکارهایی مانند ابزار شرکت سایفرتریس بروند.

اما چقدر احتمال دارد که تتر بخواهد آدرس‌های مربوط به معامله‌گران خرد یک کشور خاص را به‌طور کامل مسدود کند؟ آیا تتر سرمایه‌ معامله‌گران ایرانی را مسدود می‌کند؟

در ابتدا باید گفت که تتر تا به امروز تلاشی برای مسدودکردن آدرس‌های مربوط به یک کشور خاص نکرده است و تمام مواردی که توسعه‌دهندگان این استیبل کوین ها مسدود کرده‌اند متهم به مشارکت در جرایم مالی و سایبری بوده‌اند.

اینکه تتر در ادامه آدرس‌های مربوط به معامله‌گران کشورهای تحت‌تحریم را مسدود کند یا خیر، اول از همه به تصمیم دستگاه‌های نظارتی سراسر جهان، به ویژه آمریکا و پس از آن به نظر خود گردانندگان این استیبل کوین ها بستگی دارد.

کارشناسان به‌طور کلی دو دیدگاه متفاوت را درباره برخورد تتر با معامله‌گران کشورهای تحت‌تحریم مطرح کرده‌اند. بیشتر کارشناسان معتقدند حداقل تا به این لحظه بعید به نظر می‌رسد که عرضه‌کنندگان تتر بخواهند دارایی سرمایه‌گذاران خرد چند کشور خاص مانند ایران را مسدود کنند.

چراکه این کار از ابعاد امنیتی و اقتصادی می‌تواند فاجعه‌ به بار بیاورد و همچنین از نظر فنی اینکه دقیقاً فقط آدرس‌های ایرانی‌ها مسدود شود و شهروندان کشورهای دیگر را تحت‌تأثیر قرار ندهد، بسیار مشکل به نظر می‌رسد.

علاوه بر این، همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، تاکنون از میان میلیون‌ها آدرس اتریومی که تتر نگهداری می‌کنند، تنها ۵۱۶ آدرس مسدود شده است که آنها هم مربوط به جرایم بزرگ سایبری هستند.

در نتیجه کارشناسان با استناد به همین موضوع، مسدودشدن آدرس‌های مربوط به معامله‌گران ایرانی را چندان محتمل نمی‌دانند. از طرفی دیگر، برخی از کارشناسان معتقدند که خطر درباره استیبل کوین‌های متمرکز مانند تتر کاملاً جدی است و به سرمایه‌گذاران توصیه کرده‌اند که استیبل کوین‌های غیرمتمرکزی مانند دای (DAI) را جایگزین نمونه‌های متمرکز کنند.

خطر بلوکه‌شدن سرمایه های ایرانی‌ها توسط تتر موضوع جدیدی نیست و پیش از این هم در سال‌های گذشته بارها در رابطه با این موضوع بحث شده است.

با این حال از آنجا که اخیراً فشار دستگاه‌های نظارتی بر این پلتفرم ها بیش از پیش شده است و پلتفرم‌های فعال در حوزه ارز دیجیتال هم به ابزارهای لازم برای رهگیری موقعیت مکانی کیف پول‌ها دسترسی دارند، باعث نگرانی معامله‌گران ایرانی بیشتر از قبل شده است.

به‌عقیده بیشتر کارشناسان نمی‌توان با قطعیت درباره خطر مسدودشدن سرمایه معامله‌گران ایرانی توسط تتر اظهارنظر کرد، چراکه همه چیز در ادامه به نظر دستگاه‌های نظراتی، همچون  FATF  وعرضه‌کنندگان این استیبل کوین ها بستگی دارد؛ اما اگر گردانندگان تتر در آینده مجبور شوند آدرس‌های مربوط به یک یا چند کشور خاص را مسدود کنند، توانایی انجام این کار را دارند.

البته این را نیز  باید گفت که مسدود کردن سرمایه یک کشور خاص توسط توکن رمزارز متمرکز باعث می شود که در آینده معامله گران دیگر کشورها به این استیل کوین ها بی اعتماد شوند و سرمایه های خود را به رمزارزهای غیر متمرکز تبدیل کنند.

از طرفی به معامله گران کشورهایی همچون ایران توصیه می شود به مرور زمان نسبت به تبدیل سرمایه های خود از تتر به دیگر رمزارزهای غیر متمرکز اقدام کنند تا دوچار ضررهای هنگفت ناشی از تصمیمات دستگاههای نظارتی همچون  FATF   یا وزارت خزانه‌داری آمریکا نشوند.

برای آشنایی بیشتر با استیل کوین ها به بررسی آنها می پردازیم.

استیبل کوین‌ ها (Stablecoin)

استیبل کوین ها معادل دیجیتالی ارزهای فیات (پول بی‌پشتوانه) است و سعی می‌کند قیمتش همیشه معادل ارز یکی از کشورها (اغلب دلار آمریکا) باشد. استیبل کوین‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:

اسبا وثیقه‌ی پول فیات: پشتوانه‌ی این دسته پول فیات است. مثال‌های آن تتر (USDT) و جمینی دلار (GUSD) با پشتوانه‌ی دلار آمریکا هستند.

با وثیقه‌ی رمزارز: پشتوانه‌‌ی این دسته رمزارزها هستند و مثال آن دای (DAI) است که پشتوانه‌ی آن اتریوم قفل‌شده در قراردادهای هوشمند است.

بدون وثیقه (الگوریتمی): این دسته از استیل‌کوین‌ها به قراردادهای هوشمند وابسته هستند که با خریدوفروش استیبل کوین قیمت آن را ثابت نگه می‌دارند.

باید توجه کرد که بعضی از استیبل کوین‌ها درحقیقت کوین نیستند؛ بلکه توکن هستند. دو مثال استیبل کوین، TerraUSD و Steem Dollars و دو مثال استیبل توکن، تتر و USD Coin هستند که هر دو روی بلاک‌چین اتریوم و به‌صورت توکن ERC-20‌ وجود دارند.