نگاهی بر آنچه در این شماره خواهید خواند
مزرعه چاقی؛ واقعیت به ابهام رفته عاملیت و ساختار در تولید
شیما فکار
شاید اگر شهرزاد قصهگو امروز در میان ما بود، بهجای هزارویکشب، قصههایی بر فراز تاریخ میسرود. شاید هم ترجیح میداد هیچ قصهی پر غصهای نسراید و سکوت را در نثر و نظم ادبی به عنوان مکتب ادبی قرن بیستویکم به جامعهی بشری تقدیم نماید.در جایی میخواندم که در میان مردم سفیدپوست عرب مغربی موریتانیا، مزرعهای وجود داشت بهنام “مزرعهی چاقی”. در این مزرعه دختران را مجبور میکردند تا جایی که دولت مرز “خطر زندگی” تعیین کرده است، چاق شوند. در موریتانیا، چاقی نشانهی ثروتمند بودن بهشمار میآمد. اگر دختری لاغر میماند فقیر به حساب میآمد. خانوادهها، برای اینکه دخترانشان به وزن ایدهآل برسند و بهقولی با “چند لایه چربی” در جامعه سربلند شوند، آنها را به مزرعهی چاقی میسپردند. عاملان جامعه و دولت، ساختار “تغذیه اجباری” را در موریتانی به رسمیت میشناختند.” عاملیت و ساختار درجوامع، دووجهی هستند که از یکدیگر جدا نمیشوند، هرچند جدا تحلیل میشوند. عاملیت در ساختار نقش دارد و ساختار درعاملیت.” از همین روست که نهتنها “عادات و شبکهی روابط جایگاههای عینی”، بلکه “مستعمرهسازی جهان زندگی” نیز به قدرتی بیبدیل در ” کنترل هر چه بیشتر جهان زندگی ” و نظام اجتماعی دست مییابند. چهبسیار قدرتهایی که از همین طریق پایدار ماندهاند…
گذری بر شهرکهای صنعتی
تحریریه ی مجله
…سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی در زمینهی توسعهی خوشههای کسبوکار، توسعهی فناوری، توسعهی بازار و امور بینالملل، توسعهی منابع مالی و سرمایهگذاری و توسعهی بنگاهها و کارآفرینی نسبت به خدمترسانی به شهرکهای صنعتی اقدام مینماید.بر اساس آماری که سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ارائه نموده است، تا کنون ۹۹۶ شهرک و نواحی صنعتی ثبت شدهاند که ۸۲۲ شهرک و نواحی صنعتی در حال بهرهبرداری میباشند. همچنین، تعداد ۴۵۹۱۲ واحدِ بهبهرهبرداریرسیده در شهرکها و نواحی صنعتی وجود دارند که تعداد ۹۳۵.۸۶۸ نفر اشتغالزایی کردهاند.مروری بر آمارهایی که سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی از صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ارائه کرده است نشان میدهد که کماکان، کمیتها، صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی را در فراگرد تضادگونهای قرار دادهاند که صاحبان صنایع یا باید همچنان بر پایه ابتکارات خود “روندهای خودرانشی” را متحمل گردند و یا با این عرصه خداحافظی نمایند…
شهرکهای صنعتی، ناحمایتگری و خودرانشی
تحریریه ی مجله
…انتظار میرود سازمان صنایع و شهرکهای صنعتی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و شهرداریها، موضوع خدماترسانی به شهرکهای صنعتی را رسیدگی نمایند.از طرف دیگر، بیش از نیمی از صاحبان صنایع در شهرکهای صنعتی، پیمانکاران ساخت و تولید دستگاههای اجرایی و دولتی میباشند. درواقع، قراردادهای پیمانکاری دولتی منعقد کردهاند و متعهد به تولید تجهیزات مورد نیاز دستگاههای دولتی میباشند. متأسفانه، دستگاههای اجرایی و طرفهای قراردادی دولتی به پرداخت بهموقع متعهد نیستند و حتی برای سالها مطالبات تولیدکنندگان و صنعتگران پرداخت نمیشود. اما، اداره مالیات هر ساله اقدام به دریافت ۹ درصد ارزش افزوده مینماید. درحالیکه تولیدکننده هنوز به انتظار دریافت مطالبات خود میباشد، باید مالیاتی را از محل درآمدی بدهد که هنوز درنیامده است. در واقع، دولت خودش پول نمیدهد، اما مالیاتش را میگیرد. آیا تولیدکننده و صنعتگر سزاوار چنین رفتاری است؟ حمایت از تولید چه معنایی دارد؟من با ۴۷سال سابقهی تولید در صنعت، میگویم که چنین قانونی قابل قبول نیست. متأسفانه هیچ وزارتخانهای، مقام و مسئول و یا نمایندهی مجلسی تاکنون با ما همکاری نکرده است. هر چه مسائل را گفتیم و مشکلات را بیان کردیم هنوز به جایی نرسیدیم…
صنعت زیباست
تحریریه ی مجله
…کاغذ از هر چیزی تولید میشود. مانند کاه، ساقهی برنج، ساقهی کاه، سنگ، درخت و هرچیزی که الیاف داشته باشد را میتوان به کاغذ تبدیل کرد. عمدهی کاغذها نیاز به خمیر دارند. چند نوع خمیر داریم: الیاف کوتاه و الیاف بلند و قهوهای. تولید این خمیرها در داخل بسیار کم بوده و نیاز به واردات زیادی داریم. کاغذ کرافت هم باید خمیر پایه داشته باشد، اما کاغذهای بستهبندی از بازیافت تولید میشود و خمیر سفید و قهوهای از بازیافت گرفته میشود. در بازیافت خمیر قهوهای میگویم آخال و در بازیافت خمیر سفید میگوییم پوشال. استفاده از بازیافت با شیب زیادی در حال افزایش است. مشکل اصلی در ایران دربارهی کاغذ بستهبندی، آخال یا کاغذهای بازیافتی است. در بهترین شرایط میتوان یک میلیون تن بازیافت جمعآوری کرد و نیاز به واردات آخال داریم. مجوز واردات آخال نیز گرفته شده است. ۶۰۰ هزار تن از محیط زیست گرفته شده برای واردات. محیط زیست شرایط بسیار سختی برای اخذ مجوز واردات آخال دارد. طبق معاهدات بینالمللی واردات آخال از کشورهای در حال جنگ یا جنگزده سخت است. بیشترین واردات ما از عراق و افغانستان است که کشورهای جنگ زده هستند و واردات آخال از این دو کشور بسیار سخت است. البته از کشورهای ترکیه و اروپا نیز واردات میشود، ولی واردات عمدهی ایران از عراق و افغانستان است. در بخش کاغذ بستهبندی، ایران به اروپا صادرات دارد. در حال حاضر بخشهای خصوصی در کشور بزرگ شدهاند و صادرات زیادی داریم. در کاغذ کیشون نیز در قدیم نیاز به واردات بوده، ولی در حال حاضر بیشتولید داریم و صادرات انجام میشود. در کاغذ سفید نیاز به واردات خمیر داریم و ۱۰۰ درصد خمیر باید وارد شود. ولی در حوزهی آخال تولید در داخل نیز داریم…


مجله اینترنتی ویکی تماس
شماره 68 – ویکی صنعت
نسخه کامل گاهنامه را از اینجا تهیه نمائید
نمایشگاه مجازی ایران، فرصتی در میان تهدیدها
تحریریه ی مجله
…شیوع ویروس کرونا، با همهی پلیدیها و آثار ناگواری که با خود داشته است، اما پارادایم انقلاب جهانی را در بستر فضای مجازی گستراند. بدون شک، روابط تنگاتنگ حوزهی فعالیتهای اقتصادی، از شکل قیاس و استقراء خارج شده و درتلفیقی زنجیرهوار، تولید، توزیع و خدمات را به منصهی ظهور گذاشته است. اکنون، حوزهی خدمات، به کمک تولید و توزیع آمده و در چهرهی نمایشگاه مجازی، فعالیتهای اقتصادی را پویایی تازهای بخشیده است. بنا بر اعلام برپادارندگان نمایشگاه مجازی “تشکلهای بخش خصوصی حوزهی فناوری اطلاعات و ارتباطات وابسته به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با هدف کاهش تبعات اقتصادی ناشی از پاندمی کرونا و همگام با تحولات دیجیتال در عرصهی کسبوکارها و توقف برگزاری رویدادهای تجاری در سطح ملی و بینالمللی، برگزاری «نخستین نمایشگاه مجازی ایران» را با حمایت و همکاری اتاقهای بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور، اتاقهای مشترک بازرگانی، تشکلهای اقتصادی، سازمان توسعهی تجارت ایران، صندوق نوآوری و شکوفایی، مرکز توسعهی فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دستور کار قرار داده است.”…
نگاهی به سند سیاستی توسعه صنعت نساجی و پوشاک
تحریریه ی مجله
…در کنار نقش استراتژیک صنعت نساجی در تأمین یکی از اقلام اساسی خانوار، ویژگی اشتغالزایی و پایین بودن هزینهی ایجاد هر شغل در صنعت پوشاک موجب شده است این صنعت بهعنوان یکی از کانونهای ایجاد اشتغال صنعتی، همواره مورد توجه سیاستگذاران باشد. با وجود پایین بودن هزینهی اشتغالزایی صنعت پوشاک (معادل ۷۱۶ میلیون ریال به ازای ایجاد هر شغل در سال ۱۳۹۷ ) مشاهده میشود که این صنعت علیرغم ماهیت ذاتی خود، سهم بسیار کمی در اشتغال کارگاههای صنعتی داشته و بهطور متوسط حدود ۱۲۸ درصد شاغلان کارگاههای صنعتی در سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۸ در این صنعت مشغول بهکار بودهاند. تمرکز بالا بر بازار داخل، توأم با فقدان رویکرد صادراتگرایی در این بخش بهواسطهی پایین بودن متوسط سهم صنعت پوشاک از صادرات کارگاههای صنعتی (معادل ۱۲۱۷ درصد) و ناچیز بودن متوسط سهم صادرات به فروش ( معادل ۸ درصد طی سالهای ۹۸-۱۳۸۳،همراه با تحدید بازارهای داخلی در نتیجهی قاچاق پوشاک به کشور موجب شد علیرغم وجود پتانسیلهای بالای تولید ناشی از استقرار صنایع بالادستی آن نظیر نساجی، پتروشیمی و… در کشور و پایین بودن وابستگی آن به نهادهها، تجهیزات و ماشینآلات خارجی با متوسط سهم ۱۲۲۷ درصدی در فاصله سالهای ۹۸-۱۳۸۳، این صنعت در خلق ارزش افزوده و اشتغالزایی چندان موفق نباشد…
مه آلودگی آماری و توسعه اقتصادی
محمدسجاد ابراهیمی
…اولین معضل بخش آمار در ایران، دولتی بودن آن است. زمانیکه آمار دولتی شود، به فراخور تصمیمات سیاستمداران، شکل عوض میکند و یا از سرعت انتشار آن کم میشود. بهعنوان مثال در سالهای گذشته (۹۷ به بعد) بسیاری از آمارها منتشر نمیشود. البته باید این نکته را اشاره کرد که آمارهای حساسی وجود دارد که بخاطر مسایل امنیتی هر کشوری، اجازهی انتشار آنها محدود یا ممنوع میباشد، لکن تسرّی این موضوع به تمام آمارها، حتی آمارهای جزئی، سبب اختلال در نظام برنامهریزی و فعالیتهای اقتصادی کشور میشود. نتیجهی بعدی دولتی بودن این است که بعضی سیاستمداران بهخاطر نشان دادن عملکرد خوب از خود اقدام به بیان بعضی آمارهای خوب مرتبط با حوزهی کاری خود میکنند و از بیان آمارهای بد اجتناب میورزند. باید واقعیت را هرچند تلخ، نشان داد وگرنه هم اقتصاد و هم سیاستگذاری به بیراهه میرود…
تأثیر کووید-۱۹ بر سرمایه گذاری: عمیق، پایدار و گسترده
تحریریه ی مجله
…رشد سرمایهگذاری در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه از قلهی ۱۰.۸ درصدی در سال ۲۰۱۰، به ۲.۵ درصد در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است که سبب پیچیده شدن دستیابی به اهداف توسعهی پایدار در زیرساختها میشود. دورههای ضعف در قیمت جهانی کالاها و شرایط نامطلوب مربوط به تحولات تجاری، عدم اطمینان سیاسی و افزایش اهرم مالی شرکتها، سرمایهگذاری را در این دوره کاهش داده است. ضعف رشد سرمایهگذاری بسیار گسترده بود، بهطوریکه بیش از نیمی از بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه از سال ۲۰۱۲ رشد سرمایهگذاری زیر میانگین سالهای ۲۰۰۰-۱۹ خود را تجربه کردند.با وقوع همهگیری، سرمایهگذاری به خصوص در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه به استثنای چین، به شدت سقوط کرد. برآورد شده است که در کل سال ۲۰۲۰، سرمایهگذاری در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه ۴.۵ درصد منقبض شود و در صورت عدم استثنای چین، ۱۰.۶ درصد بیشتر میباشد. علیرغم اینکه شرایط مالی در سال ۲۰۲۰ بسیار آسانتر بود، این انقباض برای بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه به استثنای چین بیش از ۴ درصد عمیقتر از رکود جهانی ۲۰۰۹ بود. انقباض در سال ۲۰۲۰ در آمریکای لاتین و کارائیب و آسیای جنوبی بسیار عمیقتر بود، جایی که تولید ناخالص داخلی اغلب کشورها نیز کاهش یافت. کاهش سرمایهگذاری در سال ۲۰۲۰ در آسیای شرقی، جایی که فعالیتها توسط برنامههای محرک مالی بزرگ در چین و ویتنام و همچنین سرمایهگذاری مستقیم خارجی در ویتنام پشتیبانی میشود، در کمترین حالت بود…