حسرت های خودروسازان در بازار چیتگر

افزایش قیمت خودرو در این ماه چنان نجومی شد که برخی مدل‌ها افزایش ۲۰ تا ۳۷میلیونی را تجربه کردند. نگاهی به قیمت فروشندگانی که در بازارهایی نظیر بازار خودروی چیتگر که فروشنده و خریدار رو در روی هم قرار می گیرند. نشان می دهد که قیمت ها خیلی متفاوت از آن اتیکت های فروش خودروسازان است.

چرا قیمت ها در مرداد بالا رفت؟

برخی کارشناسان یکی از علت های افزایش قیمت خودرو را دورنمای تیره و تار بازار ارز می دانند و همچنین اخباری که نشان می داد دو خودرو ساز بزرگ تولید خود را کاهش داده اند و حتی برخی مدل های تولیدی با توقف تولید مواجه است.
اما ظاهرا مسیر حرکت قیمت خودروها در شهریور با مرداد یکی نیست چرا که روند صعودی قیمت خودرو متوقف شده و قیمت‌ها یا ثابت مانده یا حداکثر یک تا ۲ میلیون تومان افزایش داشته است. اما افزایش تقاضا در برابر کاهش تولید به ما می گوید که قیمت ها باز هم صعودی خواهد شد.

افزایش قیمت خودرو و نگاه حسرت بار خودروسازان

با وجود این که قیمت خودرو در مرداد افزایش داشت اما خودروسازان هیچ سهمی از این افزایش قیمت ندارند و خودشان هم می گویند که قیمت های کارخانه ای فعلی به ضرر آنهاست و بدهی انباشته آنها را افزایش می دهد اما چرا آنها سهمی از این بازار ندارند؟

بازار خودرو یکی از بازارهای شاخصی در ایران است به این معنا که قیمت خودرو به خصوص خودروهای پرتولید و پر مشتری نوعی متر و مقیاس سنجش قیمت ها در ایران است و همین مساله باعث شده است که دولت ها نسبت به افزایش قیمت خودرو و شکل عرضه آن حساس باشند.

با افزایش سرسام آور ارزها و شرایط سخت اقتصادی کشور، نهادهای حاکمیتی در ایران تصمیم گرفتند که قیمت خودروی عرضه شده از سوی خودروسازان طی مکانیزیمی به صورت دستوری تعیین شود و همین مساله باعث شده است که کارخانه ها بدون توجه به حاشیه بازار، ملزم باشند که خودروهای خود را با قیمت های مصوب عرضه کنند. قیمت هایی که گاه در برخی مدل ها تا 150 میلیون تومان با حاشیه بازار تفاوت دارد و همین باعث شده است که نگاه دلال ها و آنها که به دنبال کسب سود و درآمد هستند به بازار خودرو معطوف شود.

وعده های زیبا و جذاب مسئولان

سیدرضا فاطمی امین وزیر جدید صنعت و معدن دولت سیزدهم (دولت رئیسی) است او که به تازگی با روی کار آمدن دولت رئیسی در این سمت قرار گرفته است در یک برنامه تلویزیونی اخیرا به بازار خودرو اشاره کرده و گفت: “تا سه سال آینده صنعت خودروی کشور به افتخار ملی تبدیل می شود چون ظرفیت آن وجود دارد و به لحاظ فنی چیزی کم نداریم و فقط باید اصلاح ساختار مدیریتی شکل بگیرد که زمان بر نیست.”

وزیر درست می گوید؟

صنایع خودروسازی در ایران هم اکنون با مشکلات بسیاری مواجه هستند که ادامه فعالیت را برایشان سخت کرده است یکی از این مشکلات همان قیمت دستوری است آنها بارها از این فرایند گله کرده اند، آنها می گویند قیمت هایی که آنها ملزم به رعایتشان هستند برایشان صرف ندارد و خودروها با قیمتی پایین تر از قیمت تمام شده به بازار عرضه می شوند.
از سویی افزایش قیمت خودرو ها افکار عمومی را عصبانی خواهد کرد و این عصبانیت ممکن است به دردسری بزرگ برای حاکمیت تبدیل شود. در نتیجه دستیابی صنعت خودرو به خواسته اش یعنی افزایش قیمت خودرو و حذف مکانیزم قیمت گذاری دستوری خودرو به این آسانی نخواهد بود.

یکی دیگر از مشکلات بزرگ صنعت خودرو بدهی انباشته آنهاست که به گفته کارشناسان بالغ بر 60 هزار میلیارد تومان است که قطعا باید روزی پرداخت شود.
خودروسازان مشکلات دیگری هم دارند که یکی از آنها تعهد های معوق تحویل خودروست که از چند سال قبل تاکنون ادامه داشته است. ده ها هزار نفر از مردم در سال های قبل خودرو ثبت نام کرده و حتی پول هم پرداخت کرده اند اما خودرویی تحویل نگرفته اند و خودروسازان هم ظاهرا برای تحویل این خودروها با موانعی مواجه هستند.

تحریم ها هم یکی دیگر از مشکلات این صنعت است. چرا که این دو خودروساز یعنی سایپا و ایران خودرو در تامین قطعات و دانش فنی به خودروسازان آن ور آبی وابسته اند و تحریم ها باعث قطع همکاری ها شده است و هم اکنون برخی خطوط تولید به خاطر نبود قطعه متوقف شده است.

حال با این همه آیا می توان به وعده وزیر صنعت معدن و تجارت برای «افتخار ملی» شدن صنعت خودرو امیدوار بود؟
دل پر خودروسازان و لالایی ناساز شورای رقابت

همان طور که اشاره شد صنعت خودرو این روزها در شرایط خوبی قرار ندارد و مدیران این صنعت می کوشند راهی بیابند که بتوانند از بند قیمت گذاری دستوری خارج شوند و از قیمت های بالای حاشیه بازار سهمی ببرند اما شورای رقابت در تصمیمی کاملا برعکس خواست مدیران در آخرین جلسه ضوابط جدیدی برای خودروسازان و پیش فروش خودروهایشان گذاشت که مطمئنا باب دل خودروسازان نیست.

شورای رقابت می گوید افزایش قیمت های دستوری صرفا در مورد خودروهایی که پیش فروش شده اند و بخشی از پول خودرو هم از مشتری اخذ شده نباید کامل اعمال شود و صرفا به آن بخش از پول که اخذ نشده اختصاص می یابد.
با این مصوبه خودروسازان کمتر از قبل می توانند افزایش قیمت داشته باشند و ضمنا خودروهایی که قیمت گذاری نشده اند هم امکان فروش نخواهد داشت.

افق مه گرفته صنعت خودرو

به باور بسیاری از کارشناسان وزیر در بخشی از سخنان خود درست می گوید و آن ضعف مدیریتی حاکم بر صنعت خودروست اما همه مشکل را نباید به این ضعف ارجاع داد و لازم است اتفاقات دیگری هم بیفتد که صنعت خودروی کشورمان که بخواهیم یا نه. یکی از لکوموتیو های صنایع در ایران است و ضرورت دارد که این لکوموتیو به حرکت درآید اما تردیدهای بسیاری وجود دارد که آیا در آینده چنین اتفاقی می افتد یا نه.