چندی پیش در خبرها خواندم که دانشگاه کمبریج، برای استفادهی مسئولانه از هوش مصنوعی یک رشته در مقطع کارشناسی ارشد ایجاد کرده است. به نظر میرسد این پدیده، در آیندهای نزدیک بیش از هر امر دیگری زندگی انسانها را درگیر خواهد کرد. طبق تعاریف، یک سیستم هوش مصنوعی بر اساس آن چه از دنیای بیرون درک میکند و میتواند به آن پاسخ دهد، دارای سه سطح است:
هوش مصنوعی محدود، عمومی و سوپر هوش مصنوعی.
هوش مصنوعی محدود (Artificial Narrow Intelligence ) سطحی از هوش مصنوعی است که در آن تنها میتوانیم از ماشینهایی با دامنهی اختیارات محدود و وظایف کاملاً تعیینشده، استفاده کنیم. در این سطح، ماشینها توانایی فکر کردن ندارند و تنها مجموعهای از کارهای از پیش تعیینشده را انجام میدهند.
در دنیای امروز، هوش مصنوعی محدود در صنایع مختلف به کار گرفته میشود از جمله در اتومبیلهای خودران که به کمک هوش مصنوعی میتوانند رانندگی کنند. همچنین سیستمهای پردازش تصویر و تشخیص چهره که میتوانند کارهای بسیاری را انجام دهند و عملیات تشخیص هویت افراد را انجام دهند نیز از این تکنولوژی بهره میبرند.
از دیگر کاربردها میتوان به سیستمهای هوش مصنوعی اشاره کرد که به انجام فرآیندهای مالی در بانکها و سایر کسب و کارهای مالی کمک میکند و نیز دستیارهای هوشمندی که بر اساس نیازها به ما کمک میکنند و حتی پروازها و هتلها را از قبل رزرو میکنند.
نوع دوم هوش مصنوعی که به نظر قدری مناقشهبرانگیز مینماید، هوش مصنوعی عمومی یا قوی (Strong AI)، سطحی از هوش مصنوعی است که در آن، ماشینهایی بسیار هوشمند و با تواناییهای تصمیمگیری، جای میگیرند. تاکنون چنین ماشینی ساخته نشدهاست؛ اما پیشبینی میشود به زودی هوش مصنوعی قوی در جهان گسترش یابد. این نوع هوش مصنوعی دقیقاً آن چیزی است که محققان و دانشمند بسیاری در موردش به انسان هشدار دادهاند. از جمله استیون هاوکینگ فیزیکدان که معتقد بود توسعه و پیشرفت هوش مصنوعی قوی، میتواند پایاندهندهی تاریخ بشریت باشد. استدلال این افراد هم بر این اساس است که این نوع هوش مصنوعی میتواند اختیار خود را در دست بگیرد و با نرخی بسیار سریع به بازطراحی خود بپردازد. از سوی دیگر انسانها به دلیل محدودیتهای بیولوژیکی، نمیتوانند با رباتهای هوشمند رقابت کنند پس خیلی زود میدان را واگذار کرده و سرانجام نابود میشوند.
نوع سوم، هوش مصنوعی سوپر (ASI) است. این سطح از هوش مصنوعی، سطحی از پیشرفت در این حوزه است که در آن ماشینها بر انسانها فائق آمده و بر ما مسلط میشوند. این مرحله به نوعی غیرقابل برگشت و جبرانناپذیر است و تفاوتش با سطح پیشین در این است که استفادهی مسئولانه از هوش مصنوعی میتواند سطح قوی را کنترل کند ولی سطح سوپر هوش مصنوعی، با اینکه هنوز در حد یک فرضیه باقی مانده و تنها در فیلمها و داستانها، نمودهایی از آن را میبینیم، در صورت بروز هیچ جای بازگشت و پشیمانی و کنترلی به جا نمیگذارد. این سطح سوم از هوش مصنوعی میتواند سطح انقراض بشر باشد.