متاورس دقیقاً چیست؟

اخیراً و باوجود ادعای مالکیت فیس‌بوک و مایکروسافت، متاورس بر سر زبان‌ها افتاده است. اما متاورس دقیقاً چیست و چقدر طول می‌کشد تا به اینجا برسد؟

برساختن عبارت «متاورس» (فرادنیا) به نیل استیفنسون، نویسنده‌ی رمان علمی تخیلی «سقوط برف Snow Crash» منتشرشده در سال ۱۹۹۲‌ نسبت داده می‌شود. او در این کتاب نمایه‌هایی (آواتار) انسان‌وار را مجسم کرده که در ساختمان‌های سه‌بعدی مشابه با نسخه‌‌های حقیقی‌ و محیط‌های مربوط به واقعیت مجازی دیگر، یکدیگر را ملاقات می‌کردند.

از آن زمان به بعد، رخدادهای متنوعی موفقیت‌هایی را در مسیر رسیدن به یک متاورس واقعی رقم زدند؛ یک دنیای واقعیت مجازی که واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، آواتارهای هولوگرامی سه‌بعدی، ویدیو و دیگر روش‌های ارتباطی را در برمی‌گیرد.
گسترش فرادنیا، جهانی متغیر و فرا-واقعی را به شما ارائه می‌دهد که می‌توانید به‌طور هم‌زمان درش وجود داشته باشید.
اشاراتی کم‌رنگ به متاورس هم‌اکنون نیز در جهان بازی‌های آنلاین همچون فورتنایت (Fortnite)، ماینکرافت (Minecraft) و روبلاکس (Roblox) وجود دارد. شرکت‌های سازنده‌ی این بازی‌ها نیز امیدوارند که به‌عنوان بخشی از فرآیند تکامل فرادنیا حساب شوند.

متاورس یا فرادنیا چیست؟

متاورس ترکیبی از عناصر فنّاوری شامل واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و ویدیو است که کاربرانش می‌توانند در آن در دنیایی دیجیتالی «زندگی کنند».

حمایتگران فرادنیا کاربرانش را در حالی تصور می‌کنند که می‌توانند در طول هر فعالیتی، از کنسرت‌ها و اجلاس‌ها گرفته تا سفرهای مجازی دور دنیا، با دوستانشان در ارتباط باشند، یا کار و بازی کنند. متیو بال، رئیس شریکی شرکت سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز اپیلیون اینداستریز، در مقاله‌ای در فوریه‌ی سال ۲۰۲۱ در وب‌سایتش نوشت: «در حال حاضر ما در شرف آشنایی با اینترنت بعدی قرار داریم.»

چه زمانی می‌توانیم منتظر دیدن متاورس باشیم؟

مارک زاکربرگ، مدیرعامل شرکتی که به‌تازگی مِتا نام‌گذاری شده (فیس‌بوک سابق)، تخمین می‌زند که چیزی بین پنج تا ده سال طول می‌کشد تا ویژگی‌های کلیدی فرادنیا جاافتاده و تثبیت شوند. اما برخی جنبه‌های متاورس در حال حاضر نیز وجود دارند. سرعت‌ پهنای باند فرا سریع، هدست‌های واقعیت مجازی و جهان‌های آنلاین مداوم و همیشه روشنی که در هم‌اکنون نیز بااینکه ممکن است در دسترس همه نباشند، فعال‌اند.

مثال‌هایی از متاورس کدام‌اند؟

در اینجا می‌توانید اتفاقات کنونی را بیابید که ممکن است در آینده منجر به رسیدن به متاورس شوند:

• مِتا: غول بزرگ فنّاوری که پیش‌ازاین بانام فیس‌بوک شناخته می‌شد، در حال حاضر سرمایه‌گذاری‌های مهمی در واقعیت مجازی کرده است که شامل به دست آوردن مالکیت اکولوس (Oculus) می‌شود. مِتا دنیایی مجازی را مجسم می‌کند که در آن آواتارهای دیجیتالی می‌توانند از طریق کار، سفر و یا برای سرگرمی با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی (VR) با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. زاکربرگ همواره در رابطه با فرادنیا خوش‌بین بوده و باور داشته است که متاورس می‌تواند جایگزین اینترنت امروزی به شکلی که ما می‌شناسیم، بشود. مارک زاکربرگ، مدیرعامل مِتا، ماه گذشته و پس از افشای تازه‌سازی نام تجاری شرکتش، خاطرنشان کرد: «پایگاه و رسانه‌های پسین شامل شبکه‌ی اینترنتی حتی چشم‌گیرتر و قابل‌لمس‌تر از حال حاضر خواهند بود و در آن‌ها شما در درون تجربه‌تان قرار می‌گیرید و تنها آن را تماشا نمی‌کنید؛ ما این پدیده را متاورس می‌نامیم.»

در ویکی تماس بیشتر بخوانیم : آیا فیس‌بوک با متاورس مشکلاتش را مخفی می‌کند؟

• مایکروسافت: این شرکت نرم‌افزار عظیم در حال حاضر نیز از هولوگرام‌ها استفاده می‌کند و در حال ‌توسعه‌ی اپلیکیشن‌های واقعیت ترکیبی و واقعیت توسعه‌یافته در پایگاه مایکروسافت مِش (Microsoft Mesh) است که دنیای واقعی را با واقعیت افزوده و واقعیت مجازی ترکیب می‌کند. مایکروسافت در اوایل ماه جاری از برنامه‌هایش برای وارد کردن واقعیت ترکیبی شامل هولوگرام‌ها و آواتارهای مجازی به گروه‌های مایکروسافت در سال ۲۰۲۲ رونمایی کرد. از دیگر پروژه‌های سال آینده: فضاهای سه‌بعدی مجازی متصل‌به‌هم به‌عنوان محیط کار یا محل تک‌فروشی. ارتش آمریکا نیز در ساخت هدست‌های واقعیت افزوده‌ی هولولنز ۲ (Hololens 2) با مایکروسافت همکاری می‌کند. این هدست‌ها محلی برای آموزش، تمرین و جنگیدن را برای سربازها فراهم می‌کنند. ایکس باکس لایو (Xbox Live) نیز در ورای آن میلیون‌ها بازیکن بازی‌های ویدیویی را در سرتاسر کره‌ی زمین به هم متصل می‌کند.

• اِپیک گِیمز (Epic Games): تیم سویینی، مدیرعامل شرکتی که بازی فورتنایت را ساخته است، گفته: «از کسی پنهان نیست که شرکت اِپیک عمیقاً روی ساختن متاورس سرمایه‌گذاری می‌کند.» این شرکت کنسرت‌هایی از خوانندگانی همچون آریانا گرانده و تراویس اسکات، تیزر فیلم‌ها و پخش اولیه‌ی آهنگ‌ها و حتی بازسازی «چشم‌گیری» از سخنرانی تاریخی مارتین لوتر کینگ جونیور در سال ۱۹۶۳ به نام «رؤیایی دارم» را پخش و میزبانی کرده است. این شرکت همچنین با استفاده از ابزار آفرینشگر مِتاهیومن (Metahuman Creator) در حال توسعه‌ی انسان‌های دیجیتالی دارای واقع‌گرایی عکسی است که می‌تواند به شما این امکان را دهد که همزاد دیجیتالی‌تان را در بازی‌های جهان‌باز آینده، شخصی‌سازی‌ کنید.

• روبلاکس: پایگاهی که در سال ۲۰۰۴ تأسیس شده و دارای بازی‌های ساخته‌شده توسط کاربرانی است که شامل خدمات نقش‌ بازی کردنی مثل بلاکسبورگ (Bloxburg) و بروک‌هیون (Brookhaven) می‌شود. کاربران در این بازی‌ها می‌توانند خانه بسازند، کار کنند و در سناریوها نقش‌آفرینی کنند. روبلاکس پس از عمومی‌سازی سهام شرکت در سال جاری، حالا به ارزش بیش از ۴۵ میلیارد دلار رسیده است. در روز عرضه عمومی اولیه‌ی سهام شرکت در ماه مارس، بنیان‌گذار روبلاکس، دیوید بازوکی، در متنی در توییتر از تمام کسانی که کمک کردند پایگاهش «یک قدم به بینش ما از متاورس نزدیک شود» تشکر کرد. پس‌ازآن، روبلاکس همکاری‌اش با شرکت کفش و اسکیت برد ونس (Vans) برای ساخت دنیای ونس (Vans World) که یک پارک اسکیت برد مجازی است، را آغاز کرد. بازیکنان در این پارک می‌توانند لوازم نوی مارک ونس را استفاده کنند. همچنین روبلاکس یک باغ گوچی (Gucci Garden) محدود را بازگشایی کرد که می‌توانید در آن برای خودِ مجازی‌تان لباس‌ و لوازم فرعی بخرید.

• ماینکرافت: ماینکرافت که از اموال مایکروسافت محسوب می‌شود، جهان مجازی دیگری است که کودکان به آن عشق می‌ورزند. ماینکرافت رسماً نسخه‌ی دیجیتالی معادل اسباب‌بازی لگو است که در آن بازیکنان می‌توانند شخصیت دیجیتال خود را طراحی کنند و هر چیزی که می‌خواهند را بسازند. در ماه اوت، ماینکرافت بیش از ۱۴۰ میلیون کاربر ماهانه‌اش را به رخ می‌کشد. در طول پاندمی، محبوبیت ماینکرافت در میان کودکانی که مجبور بودند بیشتر به ارتباطات مجازی متکی باشند، افزایش شدیدی یافت.

برخی شرکت‌های کم‌تر شناخته‌شده نیز جهان‌های آنلاین خود را راه‌اندازی کردند.

دنیای فانتزی آنلاین زندگی دوم (Second Life) که در سال ۲۰۰۳ تأسیس شد، هم‌اکنون در دومین دهه‌اش به‌عنوان یک واقعیت متغیر قرار دارد.

کانون آنلاین نووِر (Nowhere) فضاهای مجازی مداوم و موقتی برای استفاده‌ی عمومی و فردی دارد که می‌توان در آن‌ها کنسرت‌، جشنواره، گردهمایی و اجلاس‌هایی را میزبانی کرد. کارخانه‌ی ویندمیل (The Windmill Factory) که یک شرکت تولیدی نیویورکی است و بیش از یک سال پیش توسعه‌ی پایگاهش را آغاز کرد، پروژه‌هایی برای لیدی گاگا و ناین اینچ نیلز انجام داده است.

گلکسی سنسوریوم (The Sensorium Galaxy) در ابتدای سال جاری دو کهکشان اولیه از «جهان‌های» آنلاین متصل و متغیرش که می‌توان در آن‌ها با هدست‌های واقعیت مجازی یا کامپیوتر گشت‌وگذار کرد را بازگشایی کرد. پریزم، اولین کهکشان بازگشایی‌شده، شامل موسیقی (برای مثال، دی جی‌ها و اجرای گروه‌های موسیقی مجازی) در مناظری آینده‌گرایانه می‌شود.