جوهره، ضرورت و اهمیت هنر تئاتر چیست؟ چه «مناسبات پُرباری میان تئاتر اصیل و بافت زندگانی اجتماعی‌ای پویا و خلاق» وجود دارد؟ آن‌ نیرویی که موجب ماندگاری تئاتر در طول قرون و هزاره‌ها شده و علی‌رغم پیدایی ده‌ها دست‌آورد جدید و به‌ظاهر مشابه، که ظهور هر کدام، پایان تئاتر به‌نظر می‌رسید، موجب شده تا تئاتر هم‌چنان قدرت‌مندانه و مؤثر استمرار یابد. تئاتری که در انطباق و سازگاری با هر آن‌چه نوپدید بوده یا حتی از پی خواهد آمد، اشکال و رنگ‌های تازه‌ای می‌یابد، به‌شکلی که هرگز به ثبات و تکرار تن در نداده و همواره با تحول‌گرایی مدام و بی‌پایان، در جست‌وجوی تحقق مفاهیم نوشونده‌ی عدالت و آزادی است، به‌شکلی که به‌نظر نسبتی مستقیم مابین تئاتر و توسعه‌یافتگی و دموکراسی وجود دارد. چه چیز موجب نیاز و وابستگی جوامع به تئاتر و ضرورت پرداختن به تئاتر است؟ هنری که ماهیتاً و از مبنا، با پیدایی و شکل‌گیری مفهوم و موجودی به‌نام انسان و هم‌پای او، موجودیت یافته و شکل گرفته است، چگونه توانسته است هم‌چنان به‌عنوان یک ضرورت و نیاز انسانی مطرح باشد؟ …

ویژه روز جهانی تئاتر

تحریریه مجله

۲۷ مارس مطابق با هفتم فروردین‌، روز جهانی تئاتر است. به همین مناسبت برای بزرگداشت این روز، هرسال یکی از هنرمندان تئاترِ جهان پیامی منتشر می‌کند. پیام امسال روز جهانی تئاتر را هلن میرن، بازیگر نام‌آور تئاتر و سینما، نوشته است. در ایران نیز روز هفتم فروردین از سال ۱۳۹۶ به‌عنوان «روز ملی هنرهای ‌نمایشی» در تقویم رسمی کشور به‌ثبت رسیده و به‌مناسبت این روز تاکنون چهار جشن در سراسر کشور برگزار شده است. «علی نصیریان»، زنده‌یاد «جمشید مشایخی»، زنده‌یاد «محمدعلی کشاورز» و «اکبر زنجانپور» هنرمندان پیش‌کسوتی بوده‌اند که به‌ترتیب، طی چهار سال گذشته، در پیامی این روز را به‌عنوان روز ملی هنرهای نمایشی گرامی داشته‌اند. پیام روز ملی هنرهای نمایشی در سال ۱۴۰۰، توسط سعید پورصمیمی، نگاشته شده است…

تازه ها در تئاتر

تحریریه مجله

…ناصر حسینی‌مهر نویسنده، پژوهش‌گر، مدرس و کارگردان تئاتر درباره‌ی این کتاب گفت: «کتاب «تئاتر در ایران از کودتا تا انقلاب» ثمره‌ی ۶ سال مطالعه‌ی بی‌وقفه‌ام پیرامون فعالیت‌های تئاتری در سراسر ایران است که در ۶۲۰ صفحه و ۶ فصل به سرانجام رسید. این کتاب با آغاز دهه‌ی ۳۰ شروع می‌شود و به‌تدریج با پرداختن به ادوار مختلف تئاتری ادامه پیدا می‌کند و به دهه‌ی پُرفراز و نشیب ۵۰ در تئاتر ایران می‌رسد و در نهایت با زمستان ۵۷ و خلوت صحنه‌های تئاتر، نیز به‌پایان می‌رسد. سعی کردم پا را کمی از دایره‌ی تئاتر هم بیرون بگذارم و به مسائل اجتماعی نیز بپردازم، چرا که معتقدم رویدادهای هنری، به‌خصوص تئاتر، خارج از اوضاع اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هر دوره‌ای نبوده و نیست، بنابراین در شناخت وقایع اجتماعی آن سه دهه، سعی کردم با کمک از منابع و کتاب‌های معتبر تاریخی و هم‌چنین مشاهداتم از آن روزگار، فعالیت‌های تئاتری را بررسی کنم. من به هیچ‌وجه سعی در تاریخ‌نگاری نداشتم و طبق روال تاریخ‌نگاری، با پیشینه‌ی تئاتری‌مان، به‌شکل خشک، رسمی و توصیفی مواجه نشدم، بلکه طی ۶ سال، همواره مایل بودم در وهله‌ی اول خودم درک دقیق‌تری از مشاهدات گذشته و فعالیت‌های نمایشی آن دوره‌ها داشته باشم…

گفت و گو با دکتر مسعود دلخواه، کارگردان و استاد دانشگاه

رضا آشفته

…در پاسخ به اولین سوال شما باید یادآوری کنم‌ که موضوع طاعون در ادیپ شهریار در اصل به تقدیر و سپس به گناه مربوط می‌شود؛ به این معنا که وقتی ادیپ علت مرگ و طاعون را از معبد کاهنان می‌پرسد، پاسخ این است که “گناهکار باید از میان برود!” و اما گناهکار کیست، گناهکار (در داستان ادیپ) کسی است که پدر خود را کشته و با مادر خود هم‌بستر شده است. ولی به‌راستی کسی که از زمان تولد، تقدیر برایش تعیین کرده که به چنین کاری دست بزند و با جبر به چنین گناهی آلوده شود، چرا باید گناهکارش خواند؟! آیا گناهکاران حقیقی و مسببان طاعون و مرگ برای مردم بی‌گناه، در اصل همان تقدیرنویسان یا در واقع خدایان یونان نیستند؟! پارادوکس مهم نمایش‌نامه‌ی «ادیپ شهریار» در همین‌جاست‌! و همین باعث پدید آمدن پارادوکس‌های دیگر، از جمله این پارادوکس می‌شود که “هر چه ادیپ تلاش می‌کند از تقدیر و سرنوشت‌اش فرار کند و دور شود، در واقع به آن نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود.”…

گاه نامه ویکی تماس شماره 114 - ویکی تئاتر 1 - 58367

مجله اینترنتی ویکی تماس

شماره 114 – ویکی تئاتر
نسخه کامل گاه‌نامه را از اینجا تهیه نمائید

3 بعدی ورق بزنید

خرید نسخه PDF

درباره نمایش نامه «هتل پناهجویان»، نوشته کارمن اَگیره

محمدحسن خدایی

…تئاتر یکی از همان فرم‌های مهم هنری در این عرصه است که امکان اندیشیدن و روایت کردن وضعیت‌های متضاد و متناقض‌نما را مهیا می‌کند. نکته‌ای که در نمایش‌نامه‌ی «هتل پناه‌جویان» به‌نویسندگی «کارمن اَگیره» مشهود است. روایت انسان‌هایی که تلاش دارند با نوعی آنتاگونیسم از میراث آزادی و عدالت محافظت کنند، اما با کودتای پینوشه، گرفتار انواع و اقسام شکنجه‌های روحی و جسمی می‌شوند. «هتل پناه‌جویان» را می‌توان به صحنه آوردن فیگور مهم تاریخ و سیاست این روزها دانست؛ یعنی «پناه‌جو». نمایش‌نامه‌ با این گفتار بصیرت‌افزای مانوئلیتای بزرگ‌سال آغاز و به‌نوعی به پایان می‌رسد: «به‌خاطر آوردن این داستان شجاعت می‌خواد؛ فراموش کردنش شجاعت می‌خواد؛ فقط یه قهرمان می‌تونه این دوتا رو با هم انجام بده». بنابراین «هتل پناه‌جویان» تمنای بیان کردنِ امر بیان‌ناپذیر در دقایقی از حیات سیاسی مردمان شیلی است، که گرفتار هجوم نیروهای غارت‌گر سرمایه‌داریِ فاجعه به‌رهبری «بر و بچه‌های مکتب اقتصاد شیکاکو» شده‌اند…

پیامدهای خصوصی شدن تئاتر

منوچهر اکبرلو

…بازار مالی یک‌پارچه. یکی از تمایزهای اصلی اقتصادهای توسعه‌یافته از اقتصادهای درحال‌توسعه، آن است که در اقتصادهای توسعه‌یافته، بازارهای مالی یک‌پارچه، فعال و گسترده وجود دارد. به‌طوری‌که هرگاه تولیدکننده‌ای با توجه به وضعیت بازار و نشانه‌هایی که از آن دریافت می‌کند، تصمیم به ورود به بازار یا گسترش ابعاد فعالیت تولیدی یا بهبود تکنولوژی خود بگیرد، برای تدارک سرمایه‌ی لازم – در هر اندازه و مقیاس – با دشواری روبه‌رو نخواهد شد. در اقتصادهای توسعه‌یافته، هر کس می‌تواند سرمایه‌ی موردنیاز خود را با نرخ‌های رایج در بازار – یعنی همان نرخ‌هایی که رقبای موجود در بازار نیز با آن روبه‌رو هستند – بدون دشواری ویژه‌ای، فراهم آورد. برای آن‌که تولیدکنندگان تئاتر بتوانند بدون تبعیض، بدون ریسک غیرعادی و بدون پذیرش هزینه‌های مبادله‌ی غیرمعمول، و با نرخ‌های معمول، معقول و نزدیک به‌هم، سرمایه‌ی لازم را برای عملی ساختن تصمیم‌های اقتصادی قانونی خود فراهم آورند؛ نیاز به یک بازار مالی یک‌پارچه و گسترده وجود دارد. در این مورد یک مثال می‌آوریم. در حال حاضر برای گروه‌های تئاتر دو روش عمده برای گرفتن حمایت مالی قابل‌تصور است:…

آموزش نمایش برای افراد در طیف اوتیسم

پاراسورام رامامورتی – آندرو نلسون | ترجمهی دکتر یدالله آقاعباسی

…نمایش ابزار کارآمدی برای معرفی مهارت‌ها به افراد اوتیسمی است. دست‌نامه‌ی تشخیصی و آماریِ بیماری‌های ذهنی (انجمن روان‌شناسی آمریکا، ۲۰۰۰) ارتباط، اجتماعی‌شدن و مجموعه بازی‌های محدود را به‌عنوان معیار اصلی تشخیص اوتیسم برمی‌شمارد. در حالی‌که به موارد توصیفی دیگرِ مربوط به بیانِ عاطفی، تشخیص، هم‌دلی و پویایی‌های گروهی نیز اشاره می‌کند. وقتی هم کسی می‌پرسد “چه چیزی برای یک هنرمند موفق تئاتر لازم است؟” چیزهایی را برمی‌شمارد که به‌نظر می‌رسد خیلی شبیه به معیارهای بالاست. بازیگری فرایندی آموختنی است که می‌تواند به‌نحوی روش‌مند آموزش داده شود (بلوخ، اورتوس و سانتی باتر، اج، ۱۹۸۷). دست‌اندرکاران حرفه‌ایِ تئاتر اوتیسمی، ارتباط بین کمبودهای اوتیسمی و چیزهایی را که نمایش می‌تواند عرضه کند، یافته‌اند. ..